تبیین الگوی عوامل موثر بر توانمندسازی منابع انسانی از منظر قرآن

اهمیت و نقش منابع انسانی در تحقق اهداف سازمان‌ها باعث شده است که در چند دهه اخیر تلاش‌های فراوان در مدیریت رایج برای طراحی الگوهای توانمندسازی کارکنان انجام شود، درحالی‌که به‌رغم نیاز به وجود الگوهای توانمندسازی مستخرج از آموزه‌های قرآن کریم و نیز بحث‌ها و گفتگوهای فراوانی ‌که در این زمینه میان نظریه‌پردازان حوزوی‌ و دانشگاهی صورت گرفته است متاسفانه هنوز کمتر به چگونگی تربیت‌ و توانمندسازی منابع انسانی و عوامل موثر بر آن با رویکرد قرآنی پرداخته شده است. هدف تحقیق حاضر ارائه و تبیین الگوی عوامل موثر بر توانمندسازی منابع انسانی از منظر قرآن، به معنای استخراج مفاهیم و مولفه‌های آن از آموزه‌های قرآن کریم است. این هدف با استفاده از روش تحقیق «نظریه داده‌بنیاد» پیگیری شده است. ازاین‌رو داده‌های تحقیق حاضر  بر اساس این روش در سه مرحله کدگذاری شدند (کدگذاری باز، محوری و انتخابی). یافته‌های تحقیق عبارت‌ بودند از شناسایی 254 مفهوم، 24 مولفه و 3 بُعد. یافته‌های تحقیق بیانگر دستیابی به الگویی از توانمندسازی است که این الگو دارای عوامل سه‌گانه (فردی، سازمانی و محیطی) موثر بر توانمندسازی منابع انسانی است. عوامل فردی شامل: تدبیر و دوراندیشی؛ همت و پشت‌کار؛ دانش و مهارت و ...، عوامل سازمانی شامل: شایسته‌سالاری؛ تفویض اختیار و تکریم و قدردانی و...، عوامل محیطی شامل: فرهنگ و ارزش‌های سازمانی؛ وجود الگوهای رفتاری؛ وضعیت اقتصادی سازمان؛ وضعیت فرهنگی – اجتماعی سازمان و وضعیت سیاسی- امنیتی سازمان.

explaining the pattern of factors affecting the empowerment of human resources from the perspective of the quran

the importance and role of human resources in achieving the goals of organizations has caused many efforts to be made in the last few decades in common management to design employee empowerment models, despite the need for the existence of empowerment models derived from the teachings of the holy quran. as well as the many discussions and conversations that have taken place in this field among seminary and university theorists, unfortunately, there is still less attention paid to how to train and empower human resources and the factors that affect the quranic fruitfulness. the purpose of the present research; presenting and explaining the model of factors affecting the empowerment of human resources from the perspective of the quran means extracting its concepts and components from the teachings of the holy quran. this goal has been pursued using the research method “data-based theory”. therefore, the data of the present research; based on this method, were coded in three stages (open, central and selective coding). the research findings were the identification of 254 concepts, 24 components and 3 dimensions. the findings of the research indicate the achievement of a model of empowerment, which has three factors (individual, organizational and environmental) effective on the empowerment of human resources, individual factors; including tact and foresight; diligence and perseverance; knowledge and skills, etc., organizational factors include: meritocracy; delegation of authority and respect and appreciation, etc., environmental factors include: organizational culture and values; the existence of behavioral patterns; the economic status of the organization; the cultural-social situation of the organization and the political-security situation of the organization