بررسی مبانی تفسیر علمی آیت‌الله مکارم شیرازی و مروان شعبان با تاکید بر اعجاز علمی

تفسیر علمی آیات قرآن و انتساب اعجاز به برخی آیات اگرچه به جذابیت تفسیری قرآن افزوده است؛ امّا از آسیب‌ها و خطرات تفسیربه‌رای مصون نبوده است. آشنایی با مبانی صحیح تفسیر علمی با تاکید بر اعجاز علمی قرآن می‌تواند مفسر را از خطر تفسیربه‌رای و تطبیق و تحمیل گزاره‌های علمی بر قرآن بازدارد. هدف از این پژوهش آشنایی با مبانی صحیح تفسیر علمی دو تن از مفسران شیعه و سنی و همچنین ارزیابی نحوه به‌‌کارگیری مبانی تفسیر علمی، توسط ایشان با تمرکز بر اعجاز علمی است. این پژوهش با روش کتابخانه‌ای و رویکردی توصیفی تحلیلی نوشته شده است. یافته‌های این پژوهش در بخش آشنایی با مبانی، حاکی از آن است که مبانی صحیح تفسیر علمی از منظر آیت‌الله مکارم عبارت‌اند از: تفسیر با گزاره‌های قطعی علوم، تناسب ظاهر آیه با گزاره علمی مربوطه، قرآن کتاب علوم طبیعی نیست. همچنین مبانی تفسیر علمی از منظر مروان شعبان عبارت‌اند از: استفاده از گزاره‌های علمی قطعی و مسلم، تخصص در علم تفسیر و همچنین علم جدید و عدم انحصار دلالت آیه بر مطلب علمی. در بخش ارزیابی عملکرد مفسران در استفاده از مبانی عبارت است از اینکه این مفسران اگرچه در اکثر موارد تفسیر علمی و انتساب اعجاز به آیات به‌درستی از مبانی استفاده کرده‌اند؛ امّا در مواردی در به‌کارگیری مبانی دچار غفلت شده‌اند.

Examining the foundations of Scientific Interpretation of Ayatullah Makarem Shirazi and Marvan Sha’aban with An Emphasis on Scientific Miracles

The scientific interpretation of the verses of the Quran and the attribution of miracles to some verses, although has increased the attraction interpretation of the Quran; but, it has not been immune from the harms and dangers of personal opinion interpretation. Familiarity with the correct foundations of scientific interpretation with an emphasis on the scientific miracles of the Quran can prevent the interpreter from the risk of interpreting according to his opinion and applying and imposing scientific propositions on the Quran. The purpose of this research is to get to know the correct foundations of scientific interpretation by two Shia and Sunni commentators and also to evaluate how they apply the foundations of scientific interpretation, focusing on scientific miracles. This research was written with a library method and a descriptiveanalytical approach. The findings of this research, in the section on familiarization with the basics, indicate that the correct basics of scientific interpretation from the perspective of Ayatullah Makarem are: interpretation with definite statements of science, compatibility of the appearance of the verse with the relevant scientific statement, Quran is not a book of natural sciences. Also, the basics of scientific interpretation from Marvan Shaaban’s point of view are the use of definite and certain scientific propositions, expertise in the science of interpretation as well as modern science, and the nonexclusivity of the meaning of the verse on the scientific content. In the evaluation section of commentators’ performance in using bases, it is stated that these commentators, although in most cases of scientific interpretation and attribution of miracles to verses, have correctly used bases; in some cases, they have been neglected in applying the basics