سنگ‌نگاری و زمین‌شیمی گدازه‌های آداکیتیِ پس از برخورد و بازالت‌های سرشار از نیوبیم همراه در منطقه سنگِ رهوزگ (جنوب بیرجند)

سنگ‌های آتشفشانی بررسی‏‌شده شامل واحدهای پالئوژن با ترکیب آندزیت و داسیت و گدازه‏‌های بازالتیِ نئوژن هستند. گدازه‏‌های اسیدی و حد واسط، سرشت کالک‏‌آلکالن پتاسیم متوسط تا بالا داشته و نمونه بازالتی سرشت آلکالن دارند. یافته‌های زمین‌شیمیایی برای همه سنگ‌های آتشفشانی سنگ رهوزگ نشان‏‌دهنده غنی‌شدگی lile در برابر hfse هستند. نبود آنومالی منفی eu، مقدارهای hree کم (برای نمونه: ppm 1/62 0/67 yb= و ppm 17/3 7/4 y=)، مقدارهای sr بالا (ppm 1010 347/1) و نسبت sr/y بالا (31/84 تا 99/99)، نشان‌دهنده سرشت آداکیتیِ سنگ‌های اسیدی و حد واسط منطقه سنگ رهوزگ است. محتوای بالای sio2 (68/48 56/65 درصد وزنی)، cao+na2o (10/47 7/57 درصد وزنی) و sr، نشان‏‌دهنده قرارگیری آداکیت‌های سنگ رهوزگ در محدوده آداکیت‌های پرسیلیس است. میزان k2o بالا (14/3 22/1 درصد وزنی) و نسبت k2o/na2o بالاتر (0/4 تا 0/8)، در مقایسه با آداکیت‌های پرسیلیس، نشان می‏‌دهد که این سنگ‏‌ها در گروه آداکیت‌های پس از برخورد هستند. مقدارهای کمِhree (ybn8ppm) و نسبت y/yb (11/59 10)، نشان‌ می‌دهد که خاستگاه این سنگ‌ها دارای فاز به‌جای‌مانده گارنت بوده است. نمونه بازالتی منطقه سنگ رهوزگ دارای مقدارهای بالای tio2 (1/52 درصد وزنی) و nb (ppm 14/9)، نسبت nb/la (0/43) و hfse بالاست. این ویژگی‌ها از ویژگی‌های بازالت‌های سرشار‏‌ از nb هستند. ذوب‌بخشی گوشته آستنوسفری متاسوماتیسم‌شده به‌وسیله مذاب‏‌های آداکیتی، شرایط خوبی را برای پیدایش مذاب‌ بازالتی سرشار از nb پدید آورده است. همه گدازه‏‌های منطقه سنگ رهوزگ در پهنه زمین‌ساختی پسابرخوردی و در پی برخورد بلوک‏‌های لوت و افغان در پالئوژن تا نئوژن پدید آمده‏‌اند.