ژئوشیمی و جایگاه زمین‌ساختی گدازه‌های ترسیری منطقۀ گارجگان (جنوب‌غرب بیرجند)

منطقۀ گارجگان در 60 کیلومتری جنوب غرب بیرجند و در حاشیۀ شمال شرقی بلوک لوت قرار دارد. در این منطقه سنگ های گدازه ای ترسیری به شکل گنبد و با ترکیب داسیت، ریوداسیت، تراکی آندزیت و سنگ های آذرآواری توف و برش رخنمون دارند. پویی کلیتیک و ساب افیتیک بافت غالب در گدازه های منطقۀ پورفیری با زمینۀ ریزبلور است. فنوکریست های رایج در سنگ های داسیتی و ریوداسیتی، کوارتز، پلاژیوکلاز، هورنبلند و بیوتیت و در تراکی آندزیت ها، پلاژیوکلاز، هورنبلند، پیروکسن، بیوتیت و سانیدین هستند. توده های کوچکی از الیوین بازالت منسوب به پلیوکواترنری نیز در منطقه مشاهده می شوند که الیوین، پیروکسن و پلاژیوکلاز، فنوکریست های عمدۀ آنها را تشکیل می دهند. دگرسانی های رایج در سنگ های گدازه ای ترسیری، سیلیسی، آرژیلیک، کربناتی شدن و اپاسیتی شدن هستند. سری ماگمایی این سنگ ها کالک آلکالن است. نمودارهای به هنجار شدۀ عناصر کمیاب و خاکی نادر گدازه های اسیدی و حدّ واسط نسبت به گوشتۀ اولی و کندریت، گویای ارتباط زایشی نمونه ها با یک دیگر و غنی شدگی از lree نسبت به hree و هم چنین، lile نسبت به hfse (ti و nb) است که شاخص ماگماهای کالک آلکالن وابسته به مناطق فرورانش در یک حاشیۀ فعّال قاره ای است. بالا بودن مقدار sio2 (میانگین61/62 درصد وزنی)، al2o3 (میانگین 29/16 درصد وزنی)، sr (میانگین 806 قسمت در میلیون) همراه با پایین بودن مقدار yb(میانگین 7/1 قسمت در میلیون) و y (میانگین 27/15 قسمت در میلیون) و نبودن آنومالی منفی eu، گرایش این مجموعه به سنگ های آداکیتی را آشکار می کند. این ماگماتیسم می تواند خاستگاه گارنت آمفیبولیتی مرتبط با یک فرایند پس از برخورد داشته باشد