پترولوژی، ژئوشیمی و شیمی‌کانی سنگ‌های نیمه آتشفشانی و آنکلاو‌ها در شیرمزدتپه (جنوب‌غرب اراک)

سنگ‌های نیمه آتشفشانی مورد بررسی در منطقه شازند (استان مرکزی) که بخشی از پهنه سنندج-سیرجان را تشکیل می‌دهد شامل: سنگ‌های داسیتی است که این داسیت‌ها به طور عمده از کانی‌های پلاژیوکلاز، کوارتز، فلدسپار آلکالن و مقدار کمی بیوتیت همراه با کانی‌های فرعی زیرکن و آپاتیت تشکیل یافته‌اند. از ویژگی‌های بارز این سنگ‌ها حضور دو نوع آنکلاو با ترکیب کانی‌شناسی مشابه با سنگ میزبان یعنی داسیت و آنکلاو‌های با ترکیب آندزیتی با فنوکریست‌های آمفیبول با ترکیب پارگازیت، اورتوپیروکسن با ترکیب انستاتیت و پلاژیوکلاز با ترکیب لابرادور–بیتونیت است. دما‌سنجی بیوتیت و فلدسپار داسیت میزبان به ترتیب محدوده دمایی 675 و 600 درجه سانتیگراد و بیوتیت، فلدسپار و پارگازیت در آنکلاوهای آندزیتی به ترتیب دمای 620، 650 و 810 درجه سانتیگراد را نشان می‌دهد. غنی‌شدگی از عناصر lree در مقایسه با hree، بالا بودن مقدار عناصر ناسازگار lile نسبت به hfse و ناهنجاری منفی عناصر nb، p و ti و مثبت k و pb در روند تغییرات عناصر کمیاب نشانگر شکل‌گیری این سنگ‌ها در مناطق فرورانش است. همچنین، ویژگی‌های ژئوشیمیایی این سنگ‌ها نشان می‌دهد که ماگمای سازنده آنها از نوع کالک‌آلکالن، غنی از پتاسیم ناشی از ذوب بخشی سنگ‌های پوسته قاره‌ای و مرتبط با قوس آتشفشانی حاشیه فعال قاره‌ای نرمال است.