پتروگرافی و ژیوشیمی کانی‌های زیولیتی در گدازه‌های مافیک منطقه حرمک شمال زاهدان، جنوب‌شرق ایران

گدازه‌های مافیک آلکالن منطقه حرمک، شمال زاهدان، جنوب‌شرق ایران، میزبان گونه‌های مختلف از زیولیت‌ها و کانی‌های ثانویه هستند. زیولیت‌ها به سه صورت بادامکی، رگه‌ای و به ندرت جایگزینی فازهای اولیه و زمینه تشکیل شده‌اند. بر اساس بررسی‌های صحرایی، سنگ‌شناختی، پراش اشعه ایکس (xrd)، تصاویر bsi و تجزیه ریزکاو الکترونی، زیولیت‌های ناترولیت (فراوان‌ترین زیولیت)، تامسونیت (در سه شکل‌ بلوکی، تیغه‌ای و مومی‌شکل)، آنالسیم (به صورت بادامکی و دگرسانی مستقیم از شیشه)، مزولیت و به ندرت استلریت در این گدازه‌ها شناسایی شده‌اند. متوسط فرمول شیمیایی محاسبه شده برای کانی‌های زیولیت عبارتند از:[na14.967ca0.331k0.062ba0.025mg0.013][al15.893si24.098o80].nh2o (ناترولیت)[ca6.008na4.731sr1.208k0.066ba0.035mg0.023][al18.453si21.292o80].nh2o (تامسونیت)[na18.256ca14.98k0.103mg0.082ba0.046][al46.413si72.964o240].nh2o (مزولیت)[na13.755ca0.362k0.262ba0.105mg0.026][al15.118si32.732o96].nh2o (آنالسیم)میانگین نسبت si/al برای ناترولیت، تامسونیت، مزولیت و آنالسیم به ترتیب 52/1، 16/1، 57/1 و 17/2 محاسبه شده است. زیولیت‌های حرمک، به احتمال زیاد، پس از سرد شدن گدازه‌های میزبان، بر اثر ته‌نشست از سیالات شور و قلیایی در طول شکستگی‌ها و در حفرات گدازه‌های متخلخل و در دمای کم شکل گرفته‌اند.