ارزیابی توان کانه‏‌زایی مس برپایه ی شواهد کانی‏‌شناسی و زمین‏‌شیمیایی در محدوده ی کهدلان، آذربایجان شرقی، شمال‏‌باختری ایران

محدوده ی کهدلان در جنوب‏‌باختری سرابِ استان آذربایجان شرقی در شمال‏‌باختری ایران جای دارد. از دیدگاه زمین‏‌ساختی، این محدوده در بخش شمالی پهنه ی ارومیه- دختر و بخشی از کمربند فلززایی تارم - هشتجین به‌شمار می‌رود. در محدوده ی کهدلان توده‏‌های گرانیتوییدی الیگوسن شامل سینیت، کوارتزسینیت و مونزوسینیت درون واحدهای آتشفشانی نفوذ کرده‏‌اند که عموماً شامل سنگ‏‌های آذرآواری و آتشفشانی ائوسن بالایی (بازالت، آندزی‏‌بازالت، آندزیت و تراکیت با بافت غالب پورفیریتیک) هستند. برپایه ی شواهد زمین‏‌شیمیایی، سرشت این سنگ‏‌های آتشفشانی، کالک‏‌آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی است. سرشت توده‏‌های آذرین درونی محدوده نیز شوشونیتی و از نوع i (مگنتیتی) است. در این گرانیتوییدها، نمودارهای عنکبوتی بهنجارشده به ترکیب کندریت، غنی‏‌شدگی شدید lree نسبت به hree را نشان می‏‌دهند. سنگ‏‌های درونی کهدلان با نسبت (la/yb)n برابربا 4.05 تا 23.17، نسبت eu/eu* برابربا 0.32 تا 2.65 (میانگین: 0.8) محدوده‏‌ای متفاوت از کانسارهای مس پورفیری را نشان می‏‌دهند. محیط زمین‏‌ساختی این توده‏‌های آذرین درونی در محدوده ی مرزهای قاره‏‌ای فعال است. دگرسانی‏‌هایِ کربناتی‏‌شدن، سیلیسی‏‌شدن و هماتیتی‏‌شدن به‏‌صورت فراگیر در سنگ‏‌های محدوده دیده می‏‌شوند. کوارتزسینیت میزبان اصلی کانه‏‌زایی مس است و کانه‏‌های فلزی اولیه شامل کالکوپیریت و بورنیت هستند که عموماً با کانی‏‌های ثانویه ی مس مانند کالکوسیت، کوولیت و مالاکیت جانشین شده‏‌اند. بافت‏‌های پراکنده‏‌دانه، پرکننده ی فضای خالی، جانشینی و برشی از بافت‏‌های رایج کانه‏‌زایی در این سنگ‌ها هستند. شواهد اولیه ی کانی‏‌شناسی و زمین‏‌شیمی نشان می‏‌دهند حضور کانی‏‌سازی مس در محدوده کهدلان محتمل است.

evaluation of cu-mineralization potential based on mineralogical and geochemical evidence in kahdelan area, eastern azerbaijan, nw of iran

the kahdelan area in the sw of sarab is situated in the northern part of the urumieh–dokhtar geotectonic zone and tarom-hashtjin metallogenic zone. some of the most important porphyry cu ± mo ± au mineralizations in iran occur along the nw–se trending urumieh–dokhtar volcano-plutonic belt, lying between the sanandaj–sirjan zone and central iran. the urumieh–dokhtar magmatic arc, extends over a strike length of about 2000 km from northwest to southeast and is characterized by subduction-related calc-alkaline rocks. due to extensive tertiary magmatism and extensive alterations, this zone is one of the remarkable cu-bearing regions in iran. therefore, many studies, regarding different aspects of the area, have been carried out by the geological survey of iran as well as some private companies. differentiating fertile and barren intrusive bodies could be important factors in reducing exploration expenses, and it is possible to identify susceptible areas by using geochemical data. thus, the main purpose of the present study is to evaluate the granitoid rocks of the kahdelan area as the possible potential for cu-mineralization based on mineralogical and geochemical evidence.regional geologythe main intrusions of the kahdelan area are oligocene granitoid bodies composed of syenite, quartz syenite, and monzosyenite with light color and granular texture. syenites are the most dominant plutonic rocks and quartz-syenites are the main host of cu-mineralization. these intrusive bodies intruded the upper eocene pyroclastic and volcanic rocks which gave rise to alteration and mineralization occurrences in the area. volcanic rocks are composed of basalt, basaltic-andesite, andesite, and trachyte mainly with porphyritic texture.materials and methods the present study evaluates the copper mineralization potential of the kahdelan area for the first time. the represented information can be divided into three parts: 1) ore mineralogy and mineralogy of the kahdelan’s rocks; 2) the investigating data related to i-type and magnetite series, and 3) the relationship between the obtained mineralogical and geochemical data with cu-mineralization in the area to compare with porphyry copper deposits along the urumieh–dokhtar magmatic arc.results and discussion the dominant alteration zones in the area under study are argillic, phyllic, carbonatization, silicification, and hematitization. the primary ore minerals are magnetite, chalcopyrite, and bornite which are generally replaced by secondary minerals including chalcocite, covellite, and malachite. the ore textures are predominantly disseminated, open space-filling, replacement, and brecciated. gangues (carbonate and quartz minerals) textures are crystalline, open space-filling, cementation of brecciated zones, and colloform.the volcanic rocks of the kahdelan area are calk-alkaline to shoshonitic and the granitoids are shoshonitic affinity and i-type nature (magnetite series). in the area of study, sinking solutions washed away most of the pyrites and left behind empty pyrite molds and iron oxides and hydroxides along with different amounts of malachite and neotocite. as the chondrite-normalized ree diagrams display the studied granitoids are enriched in lrees and fairly depleted in lrees relative to hrees the enrichment of lile elements and depletion of hfse elements are features similar to those of the fertile granitoids. the rate of decline of the slope in the diagram is similar to that of the copper porphyry deposits also slightly negative eu anomalies of these granitoids are similar to fertile granitoids (karimpour et al., 2021). the (la/yb)n and eu/eu* are used in evaluating the oxidation state and investigating the depth changes of parent magma of granitoids. the (la/yb)n anomalies vary from 4.05-23.17, and eu/eu* anomalies vary from 0.32-2.65 with