سنگ‌نگاری، زمین‌شیمی و الگوی تکتونوماگمایی توده‌های آذرین درون شیستهای گرگان در جنوب بهشهر، خاور مازندران

توده‌های آذرین ‌بررسی‌شده در جنوب بهشهر، در خاور استان مازندران رخنمون دارند و بخشی از پهنه ی زمین‌ساختی البرز میانی-خاوری به‌شمار می‌روند. برپایه ی بررسی‌های سنگ‌نگاری و داده‌های زمین‌شیمیایی، این سنگ‌های آذرین گابرو، مونزوگابرو و سینوگابرو و معادل درونیِ بازالت و بازالت‌های ساب‌آلکالن هستند. نمونه‌های بررسی‌شده دچار درجات پایین دگرگونی شده‌اند. سنگ‌نگاری متاگابروهای نشان می‌دهد سنگ از کانی‌های اصلیِ پیروکسن، پلاژیوکلاز، آمفیبول و آلکالی‌فلدسپار، کانی‌های فرعیِ هورنبلند، آپاتیت، تیتانیت، گارنت، زنوتایم و ترمولیت-اکتینولیت و کانی‌های ثانویه ی کلسیت و سرسیت ساخته شده است. بافت غالب این سنگ‌ها نماتوبلاستیک، گرانوبلاستیک تا پورفیروبلاستیک و پویی‌کیلیتیک است. غنی‌شدگی lree در برابر hree و نیز غنی‌شدگی lile در برابر hfse نشان‌دهنده ی آلایش ماگمای اولیه این سنگ‌ها با پوسته ی قاره‌ای و درجات کم ذوب‌بخشی در خاستگاه هستند. سنگ مادر دگرگونیِ نمونه‌ها در محدوده ی ترکیبیِ کالک‌آلکالن و آلکالن جای دارد. از این‌رو، دو سناریوی مختلف از دیدگاه جایگاه زمین‌ساختی در موقعیت‌های ماگماتیسم درون‌صفحه‌ای قاره‌ای و ماگماتیسم کمان حاشیه ی قاره‌ای مرتبط با پهنه‌های فرورانشی را برای تاریخچه ی زمین‌شناسی توده‌های آذرین درونی دگرگون‌شده در منطقه ی بهشهر و خاور مازندران پیشنهاد می‌شود. داده‌های گردآوری‌شده در این پژوهش نشان می‌دهند ماگمای اولیه از گوه ی فرورانشی برخاسته است که سیال‌های ژرف پوسته‌ای به‌شدت آن را متحول کرده‌اند.

npetrography, geochemistry, and tectonomagmatic model of igneous masses in gorgan schist of the south of behshahr, east of mazandaran

the gorgan schist complex, composed of low-grade metamorphic rocks, are widespread in the alborz highlands in the south of mazandaran sea and extended from behshahr to aliabad. the complex is characterized by alternating  of phyllite, sericite, chlorite schist, and quartzite along with ophiolite interlayers at  the base part of  the interval (tietze, 1877; stahl, 1911). the shale layers of the studied area are discontinuously covered by non-metamorphosed sediments, in the lower part, these sediments include a layer of conglomerate in which the  fragments of gorgan schists occurred (hubber, 1957).materials and methods25 thin sections were prepared from the collected samples. and were studied in the microscopic laboratory of kharazmi university in tehran with a zeiss axioplan 2 polarizing microscope. 10 samples with minor alterations were analyzed  by icp-ms and xrf methods at the zarazma laboratory in tehran. the data obtained from the chemical analyses are given in tables 1 and 2. abbreviations used in the text, figures, and tables of the present  study are based on whitney and evans (whitney and evans, 2010). gcdkit, excel, and adobe illustrator softwares were used.to analyze the geochemical data and to draw the required diagrams.regional geologythe studied area lies in the north of iran, the east of mazandaran province, and the middle-eastern alborz zone. the northern part of this zone is gorgan-rasht zone, including the marginal areas of the mazandaran sea as well as  the north of alborz fault (darvishzadeh, 2013). some workers believe that the protoliths of these metamorphic complexes belonging to  paleozoic or mesozoic rocks deformed by collisional tectonics in the late triassic (khosrotehrani, 2009). the behshahr and the galogah regions are located in the geological divisions of iran in the central alborz zone and the west of  eastern alborz zone.petrographyaccording to the petrography, the investigated masses in the south of behshahr include metagabbro, metabasalt and orthogneiss. metagabbros in the hand sample are often seen as grayish-green, fine-grained to medium-grained and granular texture. in the microscopic studies, plagioclase and pyroxene phenocrysts are place in the microlithic to crypto-crystalline matrix, which shows porphyry texture. also, metamorphic amphiboles such as tremolite-actinolite time with pseudomorph texture have grown in the pyroxene forms. plagioclases are illustrated with polysynthetic twinning. some plagioclases have been sericitized, and pyroxenes altered to serpentine. pyroxene and plagioclase are the major rock-forming crystals and make the major granular texture. mineral deforming such as amphiboles bending can show the syn-tectonic phases with the peak of metamorphism. the petrographic evidence demonstrates high-grade metamorphism, in the border of the upper amphibolite facies and granulite facies. the presence of gneisses containing high-grade metamorphic minerals such as garnet and clinopyroxene proves the high-grade metamorphic series in the central part of the gorgan metamorphic complex. the identification of dynamo-thermal metamorphic fabrics such as bookshelves and micafish indicates the influence of special tectonic processes on the margin of the subduction zone with exhumed metamorphic complexes during the closing subduction systems and upwelling the metamorphic complex into the upper crust levels.geochemistrythe chemical analysis show, the amount of sio2 varies between 35.94 and 49.26 and they are in the range of basic rocks. also, the al2o3 content in these samples is between 13.80 and 20.32 which mines our samples are in the range of per aluminum. also, the results of the chemical analysis represented our samples belonging to the calc-alkaline rock series. low titanium content (1.59 to 2.72 wt%) and low potassium content (0.06 to 1.87 wt%) are special characteristics of these rocks.