سنگ‏‌شناسی، زمین‏‌شیمی عنصر‏‌‌های فرعی و کمیاب (خاکی کمیاب) و جایگاه زمین‏‌ساختی سنگ‌های آتشفشانی بازیک- حد واسط شمال‌باختری نایین، اصفهان

منطقۀ بررسی‌شده در شمال‌خاوری استان اصفهان، شمال‌باختری نایین و در بخش میانی پهنه ی ماگمایی ارومیه- دختر جای دارد. در این محدوده، رخنمون‏‌‌های بسیاری از گدازه‌‌های آتشفشانی ترشیری به‌همراه نهشته‏‌‌های آذرآواری متشکل از توف، برش و ایگنمبریت یافت می‌شوند. در مناطق اکتشافی چکاد، صفافولاد و مهراندو، گدازه‌‌های آتشفشانی شامل بازالت و آندزیت‌ بازالت و دایک‌های مافیک با ترکیب دیاباز و دلریت هستند. از دیدگاه زمین‏‌شناسی، در این مناطق، سنگ‌های بازالت و آندزیت‌ بازالت با سن ائوسن در حجم بسیاری یافت می‏‌شوند و نقش مهمی در سنگ میزبان کانی‏‌سازی مس دارند. کانه‏‌زایی در این واحد‏‌ها، بیشتر به شکل اکسید (مالاکیت و آزوریت) در میان دگرسانی پروپلیتیک و کمتر سیلیسی و آرژیلیک، در امتداد و در محل برخورد گسل‏‌‌ها و شکستگی‏‌‌ها رخ می‏‌دهد. بر پایه ی بررسی‏‌‌های میکروسکوپی، بافت اصلی سنگ‌های آتشفشانی، پورفیری با زمینۀ میکرولیتی است و از درشت ‌بلور‌های پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن ساخته شده‏‌اند. برپایۀ نمودار‏‌‌های زمین‏‌ شیمیایی، سنگ‌های آتشفشانی در محدودۀ سری ماگمایی کالک‏‌آلکالن جای دارند. این نمونه‏‌‌ها غنی‌شدگی در عنصر‌های خاکی کمیاب سبک (lree) و عنصر‌های لیتوفیل بزرگ یون (lile) و تهی‌شدگی در عنصر‌های با میدان پایداری بالا (hfse) نشان می‏‌دهند که نشان‌دهنده ی ماگماتیسم کمان‏‌‌های آتشفشانی مرتبط با پهنۀ فرورانش است. یافته‏‌‌های به‌دست‌آمده از بررسی‏‌‌های زمین‏‌شیمیایی نشان می‏‌دهند ماگمای مادر سنگ‌های آتشفشانی شمال‌باختری نایین از ذوب‌بخشی 5 تا 10 درصدی یک خاستگاه گوشته‌ای گارنت لرزولیتی در یک محیط حاشیه ی فعال قاره‌ای پدید آمده‏‌ است. این خاستگاه گوشته‌ای تحت‌تاثیر سیال‏‌‌ها و رسوب‏‌‌های حاصل از تخته ی فرورانده دگرنهاد ‌شده است.

petrology, trace and rare earth elements geochemistry, and tectonic setting of basic- intermediate volcanic rocks from northwest of nain, isfahan

the magmatic evolution of the urumieh-dokhtar arc is related to the neo-tethys subduction and the continental collision between the arabian and eurasian plates, which has led to the creation of diverse and different magmatism along different parts of this belt (shahabpour, 2005; agard et al., 2011; richards, 2015; karimpour et al., 2021). volcanic rocks, with various lithological compositions located in the central part of the urumieh-dokhtar belt, are part of the extensive eocene activity, knowing the nature of basicintermediate volcanic rocks northwest of nain requires more detailed investigations. for this purpose, the exploration areas of chakad, safafoulad, and mehrando, located northwest of nain, were selected for further investigations. the main goal of the present paper is to understand the origin and the tectonic of the volcanic rocks of this part of the urumieh-dokhtar magmatic belt using their petrography and geochemical characteristics.