زمین‌شیمی سنگ کل و شیمی کانی‌های سنگ‏‌های آذرین درونی حد واسط در ضلع شمالی رودخانه‌ شاهرود حوالی زردکوه در استان گیلان، ایران

محدوده‌ مورد بررسیِ ضلع شمالی رودخانه‌ شاهرود در ناحیه‌ زردکوه در شمال ایران جای دارد و بخشی از رشته کوه البرز به‌شمار می‌رود. واحد‌های سنگی رخنمون‌یافته در این منطقه بیشتر سنگ‏‌‌های آتشفشانی ائوسن (گدازه و سنگ‌های آذرآواریِ سازند کرج) هستند که به‌طور محلی توده‏‌‌های آذرین درونی آنها را قطع کرده‏‌اند. از آنجایی‌که این توده‏‌‌های آذرین درونی توالی فازهای 1 و 2 پالئوژن با سن ائوسن میانی- الیگوسن زیرین را قطع کرده‏‌اند پس سن آنها پس از الیگوسن زیرین است. از دیدگاه سنگ‏‌شناسی، توده‏‌‌های یادشده از نوع میکرودیوریت، مونزونیت و مونزودیوریت هستند. میکرودیوریت و مونزونیت‏‌‌ها بیشتر بافت پورفیرویید با خمیره‌ نسبتاً دانه‌ریز نشان می‌دهند و مونزودیوریت‏‌‌ها بافت گرانولار و اینترگرانولار دارند. برپایه‌ دماسنجی و دمافشارسنجی کانی‌ها در توده‏‌‌های آذرین درونی ضلع شمالی رودخانه‌ شاهرود، دمای پیدایش کلینوپیروکسن‏‌‌ها برابربا 1140 تا 1210 درجه‌ سانتیگراد، بیوتیت‏‌‌ها برابربا 750 تا 800 درجه‌ سانتیگراد و فشار تبلور کلینوپیروکسن‏‌‌ها غالباً برابربا 6 تا 8 کیلوبار به‌دست آمد. برپایه‌ ترکیب شیمیایی سنگ کل و شیمی کلینوپیروکسن‏‌‌ها و بیوتیت‏‌ها، این توده‌های آذرین درونی سرشت کالک‏‌آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی دارند و از دیدگاه جایگاه زمین‏‌ساختی، در گستره‌ پهنه‏‌‌های فرورانش حاشیه‌ فعال قاره‌ای جای می‏‌گیرند. برپایه‌ نمودار تغییرات نسبت‏‌‌های عنصرهای کمیاب sm/yb دربرابر la/yb، ماگمای مادر سنگ‏‌‌های منطقه از خاستگاه پریدوتیتیِ گارنت‏‌ و اسپینل‏‌داری (گارنت- اسپینل پریدوتیت) در ژرفای 100 تا 110 کیلومتری سرچشمه گرفته‏‌ است که دچار 10 تا 20 درصد ذوب‌بخشی شده‏‌ است.

whole rock and mineral chemistry of intermediate intrusive rocks in the northern side of shahroud river near zardkooh in guilan province (iran)

introduction zardkooh is located in western alborz zone in the structural divisions of iran. according to many published researches, most of the magmatic activities in the north and northwest of iran are related to the neotethys orogeny process, which are the result of the subduction of the neotethys crust, the collision of the arabian plate with iran, and the tectonic regimes that occurred following the collision. for the purpose of the present study, the nature, the genesis and the tectonic setting of intermediate intrusive rocks were determined using whole rock and mineral chemistry. incidentally, microprobe analyses results were used to document the precise chemical composition of the rocks studied and the formation conditions of the minerals as well. geology of the area the exposed rock units in the studied area mostly include the eocene (lava and pyroclastic rocks belonging to the karaj formation), but locally the paleocene (the detrital sedimentary rocks of fajan formation), the permian (the detrital sediments of dorood and the limestones of ruteh formations) and the carboniferous (the limestone of mobarak formation) outcrops and the oligo-miocene intrusive bodies are also present.