ماگماتیسم شمال‌باختری تاکستان: محصول ریزش کالدرایی نامتقارن

منطقه‌ مورد بررسی در شمال‌باختری تاکستان و بخشی از کمان ماگمایی البرز و در البرز باختری جای دارد. در این منطقه سنگ‌های گرانیتوییدی مانند آلکالی‏‌گرانیت، گرانیت، کوارتز مونزونیت، کوارتز مونزودیوریت و مونزودیوریت و نیز سنگ‏‌های آتشفشانی مانند بازالت، آندزیت بازالتی، آندزیت، داسیت و ریولیت و واحدهای آذرآواری شامل توف، آگلومرا، ایگنمبریت رخنمون دارند. وجود ایگنمبریت و گنبدهای داسیتی و ریولیتی با آرایش نیمه‌حلقوی در خاور توده‏‌های آذرین درونی، نشان‌دهنده‌ پیدایش کالدرای نامتقارن دریچه‏‌ای در منطقه است. رخداد کالدرا در منطقه گواهی بر زمین‌ساخت کششی در منطقه است. با توجه به گسترش کمابیش کم ایگنمبریت‏‌ها، احتمالاً ابعاد کالدرا کوچک بوده است. ماگمای سازنده‌ سنگ‏‌های منطقه سرشت کالک‌آلکالن و کالک‌آلکالن پتاسیم بالا دارد. آلکالی گرانیت‏‌هایِ منطقه از نوع a و زیررده‌ a2 و مونزودیوریت‏‌ها از نوع i هستند. برپایه‌ نمودارهای زمین‌شیمیایی عنصرهای کمیاب، سنگ‏‌های این منطقه خاستگاه‌های مختلفی دارند؛ به‌گونه‌ای‏‌که نمونه‏‌های فلسیک بیشتر پیامد ذوب پوسته‏‌ هستند. نمونه‏‌های بازیک نیز خاستگاه گوشته‏‌ای دارند؛ اما دچار آلایش با سازندگان پوسته‏‌ای شده‏‌اند. بر همین اساس، دو گروه سنگی در منطقه وجود دارد. گروه نخست در پی فرورانش و ذوب گوشته و گروه دوم به‌دنبال ذوب پوسته همراه با بقایای حاصل از استخراج سنگ‏‌های گروه نخست پدید آمده‌اند. محیط زمین‏‌ساختی گروه نخست کمان‏‌های آتشفشانیِ نوع قاره‏‌ای است که در مناطق حاشیه‌ قاره و در پی فرورانش پدید آمده‏‌اند و محیط زمین‏‌ساختی گروه دوم پس از برخورد و پس از کوهزایی است.

magmatism of northwest of takestan:the product of asymmetric caldera collapse

one of the main products of caldera collapses is ignimbrite, and there is a direct relationship between the volume of ignimbrite and caldera dimensions. during caldera collapse, a large volume of magma is explosively discharged as products and pyroclastic flows (druitt and sparks, 1984). lava domes and cones are placed along or inside the caldera rim structures after the collapse (aguirre-díaz, 1996). the studied area, in the northwest of takestan, is a part of the alborz and western alborz magmatic arcs, which consisting of some granitoid rocks, volcanic units, dacitic and rhyolitic domes as well as pyroclastic units. the presence of ignimbrite and dacitic and rhyolitic domes along with mafic volcanic rocks and intrusive rocks show the occurrence of the caldera in the region.