سنگ‌زایی اسکارن‏‌های بارور وابسته به مجموعه‌ گرانیتو‏‌ییدی سنقر (شمال پهنه‌ سنندج- سیرجان، ایران)

نهشته‌ آهن‌دار گلالی از نهشته‏‌های اسکارنی تیپیک است که در بخش شمال‌باختری پهنه‌ دگرگونی سنندج - سیرجان، ‌شمال‌خاوری سنقر جای گرفته است. ‌کانی‌سازی در نهشته‌ گلالی با مجموعه سنگ‏‌های آذرین درونی سنقر (ژوراسیک میانی) ارتباط دارد و رگه‌ فلزی بیشتر در سری سنقر (تریاس ژوراسیک) جای گرفته ‏‌است. برپایه‌ ویژگی‌های ‌زمین‌شیمیایی و کانی‌شناسی، ‏‌سه فاز اصلی در مجموعه‌ آذرین درونی سنقر شناسایی می‌شود: (1) گرانیت (لوکوکراتیک)؛ (2) مونزونیت تا دیوریت (مزوکراتیک)؛ (3) گابرو. در نهشته‌ گلالی، هر دو اگزواسکارن و اندواسکارن در امتداد مجاورت گرانیتو‏‌ییدها و سنگ میزبان کربناته دیده می‌شوند. مشاهدات صحرایی و داده‏‌های سنگ کل به‌دست‌آمده برای توده‏‌های ‌شمال‌خاوری سنقر نشان‌دهنده‌ ارتباط کانسارهای منطقه با موقیت زمین‌ساختی و سرشت سنگ‌زایی سنگ‏‌های آذرین درونی منطقه هستند. ویژگی‏‌های صحرایی و نیز چندین ویژگی سنگ‌نگاری و ‌زمین‌شیمیایی عبارتند از حضور کانی‏‌های پلاژیوکلاز کلسیک، هورنبلند منیزیم‌دار، متاآلومینوس (ضریب اشباعی آلومین (asi<1)، غنی‏‌شدگی از عنصرهای lree و تهی‏‌شدگی از عنصرهای hree و در نهایت ویژگی‌های ‌زمین‌شیمیایی آنها در نمودار sc دربرابر rb و zr دربرابر rb/sr. این ویژگی‌ها نشان می‌دهند فاز مزوکراتیک واحد 1 گرانیتو‏‌ییدها با سرشت اکسیداسیون بالا و کمتر تحول‌یافته، حاصل مخلوطی از اجزای جدایش‌یافته از گوشته و پوسته‌ قاره‌ای نسبتاً بالغ، در پی فرورانش پوسته‌ اقیانوسی نئوتتیس به زیر پوسته‌ قاره‌ای سنندج - سیرجان بوده است. همچنین، ‌از دیدگاه ترکیبی همانند ترکیب میانگین گرانیتو‏‌ییدهای اسکارنی جهانی fe cu au است و پتانسیل کانی‌سازی بالایی برای پدیدآوردن نهشته‏‌های اسکارنی fecuau دارد. در حالی که فاز لوکوکراتیک نوع a بخش 2 سرشت آلکالن، پتاسیم بالا، نسبت بالای ga/al، غنی‏‌شدگی از عنصرهای hfse (مانند ta، nb، ga، zr و pb) و تهی‏‌شدگی از eu و عنصرهای سازگار مانند cr در الگوی توزیع عنصرهای خاکی کمیاب نشان می‌دهد. ازاین‌ر‌و، این فاز سرشت atype از یک خاستگاه هیبریدی و در یک جایگاه پس از برخورد دارد و از بخش‌های گوشته‌ای و پوسته‌ای که در پی درهم آمیختن با پوسته‌ بالاییِ آلایش‌یافته پدید آمده است. این بخش تقریباً احیایی و بسیار تحول‌یافته است و همانند ترکیب میانگین گرانیتو‏‌ییدهای اسکارنی جهانی fecuau، استعداد بالایی برای ‌کانی‌سازی‏‌های mo، sn و w دارد.

petrogenesis of fertile skarns related to songhor granitoid complex (north of sanandaj- sirjan zone, iran)

magmatic fluids released at the end of magmatic crystallization interact with carbonate country rocks through metasomatism and form the skarns (meinert et al., 2005). in general, the magmatic rocks are associated with skarnization range from diorite-gabbro to granite in composition (kuşcu et al., 2019). the ore deposits types (e.g., cu, au, fe, zn) are controlled by the nature of the magmatic source region (wu et al., 2017).in this study, we first synthesized the spatial distribution, and geological and geochemical data of late mesozoic (middle jurassic–early cretaceous) granitoids and associated mineral deposits of songhor plutonic in the northwest of sanandaj-sirjan zone and compared with worldwide skarn associated granitoids. finally we try to reach a better understanding evolution of granitoid and correlations between skarns and the related mineralization of the songhor plutonic assembleg during late mesozoic.