زمین‌شیمی و ریزدماسنجیِ میانبارهای سیال کانی‏‌سازی مس و آهن در سنگ‌های آتشفشانی شمال خور، خاور ایران

مجموعة آتشفشانی شمال خور در استان خراسان جنوبی، در فاصلة 90 کیلومتری شمال‏‌باختری‌ بیرجند در خاور ایران رخنمون دارد. سنگ‌های آتشفشانی یادشده شامل آندزیت‏‌ بازالت، آندزیت و تراکی‏‌آندزیت، لاتیت، داسیت تا ریوداسیت و سنگ‌های آذرآواری شامل توف و برش‏‌های آتشفشانی هستند. بافت غالب در این سنگ‌ها پورفیری است. سری ماگمایی بیشتر نمونه‏‌ها کالک‌آلکالن است؛ اما برخی به سری توله‏‌ایت گرایش نشان می‌دهند. در این منطقه، کانی‏‌سازی آهن به‌صورت مگنتیت، هماتیت و به مقدار کمتر گوتیت است و با توجه به شواهد صحرایی و سنگ‌نگاری خاستگاه ماگمایی دارد. بورنیت که تنها کانه مس است به‏‌صورت اولیه و در حجم کم پدید آمده است. حضور بورنیت و پیریت که فازهای سولفیدی هستند به مقدار بسیار کم و نبود دیگر کانه‏‌های سولفیدی اولیه مس در منطقه به‌همراه فازهای ثانویه کانه‏‌سازی مس در حجم‏‌های بسیار بیشتر، همگی نشان‌دهندة یک محلول گرمابی است که مراحل پایانی تفریق ماگمایی را پشت سر گذاشته و احتمالاً کانه‏‌های برونزاد مس مانند کالکوسیت در پهنة غنی‏‌شده را پدید آورده است. دیگر کانه‏‌های مس ثانویه هستند و شامل کالکوسیت، کوولیت و مالاکیت است. دماسنجی میانبارهای سیال کوارتز در مناطق غار کفتر و حوض‌سبز بازة دمایی 324 -187 درجة سانتیگراد را برای کانی‌سازی‌ مس نشان می‌دهد. ازاین‌رو، کانی‏‌سازی مس در حقیقت به شرایط گرمابی اپی‌ترمال تا مزوترمال مربوط است.

Geochemistry and microthermometry of fluid inclusions of Cu and Fe mineralization inNorth Khour volcanic rocks, Eastern Iran

The volcanic complex of North Khour  located in southern Khorasan province, 90 km northwest of Birjand in the Eastern of  Iran. The rocks under study are basaltic andesite, andesite and trachyandesite, latite, dacite to rhyodacite with tuff and breccia as pyroclastic rocks. The volcanic rocks are predominantly calcalkaline nature with some tholeiitic affinity and porphyry texture. Iron mineralization developed as magnetite, hematite and small amount of goethite with magmatic origin, on the base of field observations. Bornite as the only and the primary Cu ore occurred as a small body. The presence of minor amounts of bornite and pyrite as the sulfide phases as well as the absence of the other Cu primary sulfide ores in the area along with secondary Cu mineralization phases reflect a hydrothermal solution with high oxidation degree which has passed the latest magmatic differentiation and gave rise to form surface Cu ores as chalcocite in supergene zone. The thermobarometry of fluid inclusions studies from Ghar Kaftar and Hoze Sabz, yield temperature range of 178 324 C for Cu mineralization. Therefore, it seems that Cu mineralization is related to epithermal to mesothermal conditions.