سنگ‌نگاری، زمین‌شیمی و جایگاه زمین‌ساختی تودۀ گرانیتی هریس واقع در کوه‌های میشو، شمال‌باختری ایران (شهرستان شبستر)

تودۀ گرانیتی هریس در شمال‌باختری ایران و باختر شهرستان شبستر رخنمون دارد. از دیدگاه زﻣﻴﻦ‌ﺷﻨﺎﺳﻲ، این منطقه ﺑﺨﺸﻲ از پهنه‌ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ اﻟﺒﺮز باختری آذرﺑﺎﻳﺠﺎن به‌شمار ﻣﻲ‌رود. این توده سازند کهر را قطع کرده و خود با رسوب‌های پرمین با دگرشیبی آذرین‌‌پی پوشیده شده است. ترکیب سنگ‌شناسی این توده آلکالی‌فلدسپار گرانیت با ماهیت متاآلومینوس تا پرآلومینوس است. ﺑﺎﻓﺖ غالب و ﻋﻤﺪۀ ‌این سنگ‌ها دانه‌ای و پرتیتی است. کوارتز، فلدسپار پتاسیم، پلاژیوکلاز از کانی‌های اصلی سازنده‌ این سنگ‌ها هستند و بیوتیت، آمفیبول، پیروکسن، آپاتیت، اسفن و زیرکن از کانی‌های فرعی سازنده‌ آنها به‌شمار می‌روند. بی‌هنجاری منفی eu در نمودار ree نشان‌دهنده‌ حضور پلاژیوکلاز در سنگ خاستگاه و یا جدایش پلاژیوکلاز هنگام تکامل ماگمای سازنده‌ این سنگ‌هاست. بررسی‌های زمین‌شیمیایی نشان می‌دهند گرانیت‌های هریس ماهیت نوع a دارند و به‌علت فقیربودن از nb، با نوع a2 همخوانی دارند. همچنین، بی‌هنجاری منفی ba و غنی‌شدگی rb و th نسبت به ta و nb نشان‌دهنده‌ خاستگاه پوسته‌ای این سنگ‌هاست. در این گرانیت‌ها ba بهنجاری منفی ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮﺍﻧﻴﺖﻫﺎﻱ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ و مقدار zr، ta، nb و yb تا اندازه‌ای ﺍﺯ ﮔﺮﺍﻧﻴﺖﻫﺎﻱ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ. ﺑﺮ ‌ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺎﺱ، توده‌ گرانیتی هریس ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﮔﺮﺍﻧﻴﺖﻫﺎﻱ ﺩﺭﻭﻥ‌ﺻﻔﺤﻪﺍﻱ و غیرکوهزایی است که در محیط کششی پس از برخورد پدید آمده است. ﺧﺎﺳﺘﮕﺎﻩ این گرانیت‌ها ﺍﺣﺘﻤﺎلاً ﺫﻭﺏ‌ﺑﺨﺸﻲ پوستۀ زیرین ﺑﺎ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺗﻮﻧﺎﻟﻴﺘﻲ ﮔﺮﺍﻧﻮﺩﻳﻮﺭﻳﺘﻲ ﺍﺳﺖ.

Petrography, Geochemistry and Tectonic Setting of the Harris Granite Body, Located in Mishu Mountains, Northwest of Iran (Shabestar City)

The Harris granitoid body, as a part of AlborzAzarbaijan zone, located in the northwestern Iran and west of Shabestar city. The intrusive body cut the Kahar formation and covered by nonconformably Permian sediments. This body is granite alkali granite in composition with peraluminous to metaluminous nature. Granular and perthite are dominant textures of the studied samples. The rocks under investigated are marked by quartz, Kfeldspar, plagioclase as well as biotite, amphibole, pyroxene, apatite, titanite and zircon as minor minerals. The strong Eu negative in the REE diagram points to either the presence of plagioclase in the source or differentiation process of the plagioclase during evolution of the parent magma. As the petrochemical data display, the studied rocks are Atype granitoids, and due to Nb poor, they are compatible with A2 type. In addition, Ba negative anomaly and Rb, Th enrichment relative to Ta and Nb represent the crustal origin of Harris intrusive body. In these granites, Ba shows more negative anomalies than post collision granites and the Zr, Ta, Nb and Yb amounts are somewhat higher than those of post collision granites. The Harris granite body can be regarded as intraplate and nonorogenic granites generated in a post collision tensile environment. Overall, the Harris granitoid possibly originated by partial melting of lower crust with tonalitegranodiorite composition.