ویژگی‌های زمین‏‌شناسی و زایشی آگات‏‌های منطقه‌ فردوس (خراسان جنوبی)

آگات‏‌های منطقه‌ فردوس (شمال بلوک لوت) درون واحدهای آتشفشانی پالئوژن به شکل پرکننده‌ حفره‏‌ها و شکستگی‏‌ها دیده می‏‌شوند. آنها به رنگ‏‌های سرخ، دودی، آبی، بنفش ، سبز و بی‏‌رنگ در ساخت‏‌های رگه‏‌ای، بلوردانی، ژئودی، نواری، ستاره‏‌ای، گل‏‌کلمی، خزه‏‌ای و کروی دیده می‏‌شوند. آگات‏‌ها به‌صورت درونگیر، قطعاتی از سنگ‏‌های میزبان را که دچار دگرسانی شده‏‌اند، بدون حاشیه‌ واکنشی در‏‌بر‏‌گرفته‏‌اند. بررسی سیال‌های درگیر در شماری از آگات‏‌های فردوس، دمای همگن‌شدن برابربا 102 تا 233 درجه‌ سانتیگراد با شوری 2 تا 11 wt% nacl equiv. را نشان ‏می‌‌دهد. مقدار ree درآگات‏‌های منطقه‌ فردوس کم است و تنها در نمونه‏‌های با ساخت رگه‏‌ای مقدار تقریباً کل عنصرهای ree اندازه‏‌گیری شده است. برای بیشتر آگات‏‌ها آنومالی منفی در eu و آنومالی مثبت در yb و مقدارهای کمتر از ppm 110 در ba دیده شده است. ازاین‌رو، شواهد صحرایی، ریزدماسنجی و زمین‌شیمیایی گویای خاستگاه‌گرفتن سیلیسِ سیال‌های سازنده‌ آگات‏‌های فردوس از سنگ‏‌های آتشفشانی هستند. دگرسانی سنگ‏‌های آتشفشانی و فرایند شیشه‏‌زدایی در توف‏‌ها شاید عامل تامین سیلیس سیال‌ها در میان سنگ‏‌های آتشفشانی بوده است. فراوانی عنصرهای گوناگون تا اندازه‌ای در رنگ کوارتزهای فردوس نقش داشته است؛ به‌گونه‌ای‌که رنگ دودی پیامد فراوانی بالای u و th، رنگ سرخ پیامد فراوانی بالای fe و cr و رنگ آبی پیامد مقادیر بالای ni و cu است.