بررسی سنگ‌زایی الیوین‏‌گابرونوریت‌های منطقه‌ چشمه قصابان (شمال‏باختری همدان) با بهره‌گیری از ترکیب شیمیایی کانی‏‌ها

سنگ‏‌های آذرین درونی چشمه قصابان در شمال‌باختری شهر همدان جای دارند و بخشی از مجموعه‌ پلوتونیک الوند به‌شمار می‏‌رود. این توده‏‌ها در مزوزوییک درون فیلیت‌های همدان نفوذ کرده‏‌اند. ترکیب این نفوذی‏‌ها الیوین‏‌گابرونوریت، هورنبلندگابرو و بیوتیت‌گابرو، به‌همراه مقداری کوارتزدیوریت و گرانودیوریت است. الیوین گابرونوریت‌ها از ارتوپیروکسن، کلینوپیروکسن، پلاژیوکلاز و الیوین‌های دارای بافت کرونا ساخته شده‌اند. تجزیه‌های شیمیایی کانی‏‌ها نشان می‏‌دهند درصد فورستریت در الیوین‏‌‏‌ها برابربا 71 تا 77 است و به‌سوی مرکز بلورها افزایش می‏‌یابد. همچنین، در پی واکنش این الیوین ها با مذاب اطراف و سیال های مرتبط با آن، جایگزینی الیوین ها در حاشیه با ارتوپیروکسن و هورنبلند رخ داده که به صورت بافت کرونا دیده می شود. کلینوپیروکسن‏‌های این سنگ‏‌ها از نوع دیوپسید است و ارتوپیروکسن‏‌ها ترکیب پیژونیت دارند. افزون‏‌بر این، محتوای mgo و cr2o3 در پیروکسن‏‌ها نشان می‏‌دهد ماگمای مادر الیوین‌گابرونوریت‏‌ها سرشت توله‌ایتی داشته و در پهنه‌ای فرورانشی پدید آمده است که دچار کافتی‌شدن و بالاآمدن ماگماهای سست‌کره‌ای شده است. نتایج دما و فشارسنجی برپایه‌ ترکیب شیمیایی کانی‏‌های پیروکسن نشان می‏‌دهند این سنگ‏‌ها در دمای 800 تا 900 درجه‌ سانتیگراد و فشار 7 تا 10 کیلوبار پدید آمده‌اند. ویژگی‏‌های سنگ‌شناسی و کانی‌شناسی این سنگ‏‌ها همانند کمپلکس‏‌های مافیک الترامافیک تیپ آلاسکا هستند که در بالای پهنه‌های فرورانش پدید می‌آیند. یافته‌های این پژوهش نشان‌دهنده‌ نقش ماگماهای با خاستگاه گوشته‌ای در پیدایش مجموعه‌ پلوتونیک الوند است.

The Study of Petrogenesis of olivine gabbronorites from Cheshmeh-Ghassaban area (NW of Hamedan)by using chemistry of the minerals

The Cheshmehghassaban area plutonic rocks are located in NW of the Hamedan city and is a part of the Alvand plutonic complex. These bodies intruded in the Hamedan phyllites in Mesozoic. They range in composition from olivine gabbronorite, hornblende gabbro to biotite gabbro together with some quartzdiorite and granodiorite. The olivine gabbrosnorites are composed of orthopyroxene, clinopyroxene, plagioclases and olivines with corona texture. Chemical analyses of the minerals show that the olivine forsterite contents range from 66 to 77 and increase toward the crystal cores. The olivines also were replaced with orthopyroxene and hornblende in their rims due to reaction with the surrounding melt and its associated fluids that formed the corona texture. The clinopyroxenes are of diopside type and orthopyroxene have pigeonite composition. Moreover, MgO and Cr2O3 contents of the clinopyroxenes indicate that the parent magma of the olivine gabbronorite was tholeiitic and formed in a subduction zone that endured rifting and asthenospheric magma upwelling. Geothermobarometry calculations based on proxene composition show 900 to 1200 oC and 7 to 10 kbar for this rock. Also, petrological and mineralogical properties of these rocks are similar to those of the ultramaficmafic Alaskan type complexes that form above subduction zones. The results of the present study indicate the role of mantleoriginated magmas in formation of the Alvand complex.