زمین شیمی و سنگ زایی سنگ های بازالتی ژوراسیک زیرین متاع (جنوب شرق کرمان): رهیافتی بر تکامل زون سنندج سیرجان جنوبی

توالی آتشفشانی-رسوبی ژوراسیک زیرین در منتهی الیه زون سنندج-سیرجان جنوبی در شمال روستای متاع (جنوب‎غرب جیرفت) باروند شمال‌غرب جنوب‌شرق شامل سنگ‌آهک‌توفی، توف‌آهکی، آهک به انضمام سنگ‌های آذرآواری فلسیک و سنگ‌های آتشفشانی بازالتی است که در این نوشتار ویژگی‌های ژئوشیمیایی و پتروژنز سنگ‎های بازالتی این توالی مورد مطالعه قرار گرفته است. بافت سنگ‌های بازالتی عمدتاً میکروپورفیریتیک با پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن به عنوان کانی‌های اصلی که در زمینه اینترگرانولار تا اینترسرتال از بلورهای پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن، آپاتیت، کانی های کدر و شیشه کلریتی شده می‌باشد. براساس نتایج پتروگرافی و داده‌های ژئوشیمیایی سنگ‌های بازالتی منطقه ماهیت تولئیتی دارند. این بازالت‎ها تولئیت‎های تهی‎شده از عناصر نادر خاکی سبک می‎باشند که الگوی عناصر نادر خاکی مشابه با مورب نرمال نشان می‌دهند، بااینحال با غنی‌شدگی از عناصر لیتوفیل با شعاع یونی بزرگ نسبت به عناصر با میدان مقاومت بالا و آنومالی منفی nb و ta مشخص می‎شوند که ویژگی‌های عناصر کمیاب ماگماتیسم پهنه فرورانش می‌باشند. برپایه نسبت‌های عناصر کمیاب، سنگ‎های بازالتی متاع از ذوب بخشی منشا گوشته لیتوسفری تهی‌شده که تحت‌تاثیر مولفه‌های پهنه فرورانشی غنی شده‌اند، به وجود آمده‌اند، ضمن اینکه این بازالت‌ها طی صعود متحمل تبلور تفریقی نیز شده‌اند. براساس ویژگی‌های صحرایی و ژئوشیمیایی، سنگ‌های بازالتی متاع در مراحل ابتدایی بازشدگی حوضه پشت‌کمان کمان ماگمایی سنندج سیرجان در زمان ژوراسیک زیرین تشکیل شده‌اند.