خشونت بین‌فردی و سرمایه اجتماعی در خانواده و مدرسه: مطالعه‌ای اجتماعی در دبیرستان‌های پسرانه نورآباد (لرستان)

در این نوشتار خشونت بین‌فردی و رابطه آن با سرمایه اجتماعی در خانواده و مدرسه با استفاده از نظریه?های سرمایه اجتماعی پاملا پکستون، جیمز کلمن، دارلن رایت و کوین فیتزپاتریک و نظریه پیوند اجتماعی هیرشی مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش روش تحقیق پیمایشی با نمونه‌ای340 نفره از دانش‌آموزان دبیرستان?های شهر نورآباد لرستان بود که به روش تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای مستقل از پرسش‌نامه خودساخته و در مورد متغیر وابسته از مقیاس cts بهره گرفته شد. نتایج نشان میدهد دانش‌آموزان مورد مطالعه بیشتر ساکن شهر هستند (6/70 درصد) تا روستا (2/29 درصد)، پدران بیشتر آن‌ها مشاغل یدی و تحصیلاتی تا حد دیپلم دارند، مادران فاقد شغل (خانه‌دار) و بی‌سواد هستند و سطح درآمد بیشتر خانواده‌های آن‌ها پایین است؛ 5/61 درصد پاسخگویان طی یک‌سال گذشته دارای رفتار خشونت‌آمیز به‌طورکلی (از 1 تا 3 بار و بیشتر) بوده‌اند؛ دو شاخص? سرمایه اجتماعی خانوادگی و مدرسه‌ای از حیث توزیع درصدی (حدود 48 درصد دارای سرمایه اجتماعی زیاد و خیلی‌زیاد و 30 درصد کم و خیلی‌کم) و میزان رابطه با رفتار خشونت?آمیز (ضریب همبستگی حدود 24/0-) با یکدیگر مشابهند؛ در نهایت چهار متغیر «تعلق به مدرسه»، «درآمد خانواده»، «اعتماد در مدرسه» و «حمایت خانوادگی» 14 درصد از تغییرات خشونت بین‌فردی را تبیین می‌کنند. به این ترتیب، می‌توان گفت هرقدر سرمایه اجتماعی در خانواده و مدرسه و اکثر مولفه‌های شاخص‌های مزبور بالاتر باشد، خشونت بین‌فردی دانش‌آموزان به‌طور کلی و نیز خشونت لفظی و خشونت فیزیکی ملایم و شدید آن‌ها کمتر خواهد بود و تقویت حس تعلق دانش‌آموزان به مدرسه، ‌افزایش اعتماد اجتماعی به یکدیگر و مدرسه و حمایت مناسب خانوادگی و رسیدگی بیشتر به وضعیت تربیتی دانش?آموزان متعلق به خانواده‌های دارای درآمد متوسط و بالا احتمال ارتکاب رفتار خشونت‌آمیز را توسط دانش‌آموزان پسر دبیرستانی کاهش می‌دهد.