پیش‌را‌ن‌ها و پس‌ران‌های کنش‌ورزی قومی (مورد مطالعه: بختیاری‌های ساکن شهر دزفول)

مسئله‌مندشدن کنش‌ورزی قومی، ترجیحات طایفه‌ای و تعصبات قومی، همواره یکی از موضوعات مورد بحث در ایران بوده است. ازاین‌رو، پژوهش حاضر درصدد شناسایی پیش‌ران‌ها و پس‌ران‌های کنش‌ورزی قومی و کشف دلالت‌های معنایی آن است. مشارکت‌کنندگان این پژوهش که با استفاده از روش پدیدارشناسی تفسیری انجام شده است، بختیاری‌های ساکن شهر دزفول در استان خوزستان بودند که 18 نفر از آن‌ها با روش نمونه‌گیری هدفمند و بر اساس معیار اشباع نظری انتخاب شدند. داده‌های تحقیق با استفاده از تکنیک مصاحبۀ عمیق گردآوری شد و تحلیل آن از طریق تکنیک تحلیل مضمون انجام گرفت. بر پایۀ یافته‌ها، پیش‌ران‌های کنش‌ورزی قومی شامل «قطبی‌شدگی سیاسی، بسامدگرایی قومی، هم‌آیندی چالش‌های فرهنگی، قوم‌گرایی سازمانی، احساس تبعیض قومی، قوم‌گرایی فضایی کالبدی، ابزاری‌شدن قومیت و جامعه‌پذیری قوم‌گرایانه» و پس‌ران‌های این کنش‌ورزی شامل «مراودات فرهنگی، دیگرپذیری، ارتباطات اجتماعی درهم‌تنیده، حکمرانی مطلوب و بهبود کیفیت زندگی» بوده است. به‌طورکلی، می‌توان گفت نقش ناسازوارۀ این گونۀ فرهنگی بر الگوهای کنش‌ورزی و مشارکت سیاسی شهروندان، به‌ویژه در انتخابات مجلس شورای اسلامی نمود آشکارتری دارد و پیامد آن در عرصۀ سیاست، اخلال در روند تصمیم‌گیری عقلانی-استدلالی انتخاب‌کنندگان و درنتیجه اخلال یا تضعیف نهاد تصمیم‌سازی در سطح ملّی است. تقلیل و تضعیف این الگوی کنش‌ورزی، در گرو ایجاد بسترهایی است که در آن کنش‌های عقلانی به منصۀ ظهور برسد. 

drivers and constraints of ethnic activism (case study: bakhtiari people in dezful)

the problematization of ethnic activism, ethnic preferences, and prejudices has always been one of the issues discussed in iran. therefore this study attempts to identify the propellants and inhibitors of ethnic activism and discover its semantic implications. for this purpose, this research has been done by using of interpretive phenomenological method. its target society is the bakhtiari’s residents of dezful city in khuzestan province, who have lived experience of the studied phenomenon. the research sample included 18 people selected using the purposive sampling method based on the theoretical saturation criterion. research data was collected using in-depth interview techniques and data analysis was done through coding and thematic analysis. the findings of the research include the propellants of ethnic activism such as political polarization, ethnic frequentism, convergence of cultural challenges, organizational ethnicism, feelings of ethnic discrimination, physical spatial ethnocentrism, instrumentalization of ethnicity and ethnic socialization and themes of cultural relations, acceptance of others, intertwined social relations, good governance and improving the quality of life are representative of the inhibitors of ethnic activism. in general, we can be said that the maladaptive role of this type of culture has a more clear effect on the patterns of activism and political participation of citizens, especially in the elections of the parlement and the islamic council. the reduction and weakening of this model of activity depends on the creation of contexts where rational actions come to the fore.