تحولات محله‌های شهری و تجربۀ دوران کودکی مادران و دختران ساکن در شهر تهران

یکی از مسائل اجتماعی نوظهور در جامعۀ ایران، اختلال در فرایند کودکی و جامعه‌پذیری کودکانه است. پیش‌تر، کودکان از طریق تعامل با اعضای خانواده و بعدها با همسالان به‌صورت فعال آموزش‌های لازم را برای حضور در جامعه کسب می‌کردند؛ اما در حال حاضر انزوای ناخواستۀ کودکی و محروم‌شدن آن‌ها از تعامل با همسالان در محله و همسایگی عیان است. بخش عمده‌ای از این مسئله، ریشه در تغییرات در شرایط کالبدی شهر و به‌تبع آن حذف مناسبات همسایگی و محلی دارد. اختلال در فرایند کودکی و جامعه‌پذیری کودکانه، از زمانی آغاز می‌شود که تحولات شهرسازی عملاً میدان تعاملاتی که زمانی محل بازی و کنش‌های متقابل کودکانه بوده را از بین برده است؛ مسئله‌ای که در چند دهۀ گذشته باعث «کودکزدایی از شهر» و رانده‌شدن تدریجی کودکان به پستوی خانه و انزوای ناخواستۀ آنان شده و آشکارا زیست‌جهان کودکی بین دو نسل را متفاوت از یکدیگر ساخته است. با توجه به اهمیت مسئله، تحقیق حاضر با مطالعه‌ای کیفی و با استفاده از روش پدیدارشناسی، 30 تجربه از تجربیات کودکی مادران و دختران در 3 محله از محله‌های مناطق 5، 7 و 16 شهر تهران را توصیف کرده است؛ مادران و دخترانی که همۀ آن‌ها کودکی خود را در یک محلۀ مشترک، اما با تجربه‌ای متفاوت گذرانده‌اند. نتایج نشان داد در اثر تغییرات کالبدی و به‌تبع آن دگردیسی در مناسبات اجتماعی، تجربۀ زیستۀ کودکان (دختران) با والدین (مادران) تفاوت بنیادی پیدا کرده است؛ تفاوتی که در تربیت و درنهایت شخصیت متفاوت مادران و دخترانشان پدیدار می‌شود. نتایج همچنین بر این دلالت دارد که برخلاف مادران، دختران نسل جدید (5 تا 12 سال) اغلب منزوی‌اند و سرگرمی‌هایشان بیشتر فردی و انفعالی است.

developments of urban neighborhoods and childhood experience of mothers and daughters living in tehra

one of the emerging issues in iranian society is the disruption in the process of childhood and children’s socialization. previously, children actively acquired the necessary training to participate in society through interaction with family members and later with peers. but currently, the unwanted isolation of children and their deprivation of interaction with children in the neighborhood is obvious. a major part of this problem is rooted in the changes in the physical conditions of the city and consequently the removal of neighborhood and local relations. disruption in the process of childhood and children’s socialization starts from the time when the developments of urban have practically destroyed the field of interactions that was once a place of children’s play and interactions. a problem that has caused the de-childization of the city and the gradual driving of children to their homes and their unwanted isolation. this process has finally caused a difference in the world of children of two generations (parents and friends). considering the importance of the issue, the present research has studied this issue with a qualitative study using the phenomenological method. in this research, the lived experience of 30 mothers and daughters in three neighborhoods of tehran (5, 7, 16) has been studied phenomenologically؛ mothers and daughters who spent their childhood in the same neighborhood but had a different childhood experience. the results of this research show that due to physical changes in the city, social interactions and the lived experience of mothers and daughters have experienced many differences. the differences that appear in upbringing and finally the different personality of mothers and daughters. the results of this research also show that, unlike mothers, girls of the new generation (5 to 12 years old) often tend to be isolated and their hobbies are more passive.