مطالعۀ کیفی چگونگی دگرگونی‌های هویتی (مورد مطالعه: مصرف‌کنندگان مواد مخدر کمپ‌های شهر رشت)

جامعه‌شناسان و روان‌شناسان هویت را پدیده‌ای منعطف و تغییرپذیر می‌داند که روابط اجتماعی و تعامل با دیگران آن را شکل می‌دهد و بازسازی می‌کند. هدف پژوهش مطالعۀ چگونگی تجربۀ هویت‌های مختلف از سوی افراد در هر برهۀ از زندگی در جریان مصرف مواد مخدر است؛ اینکه آن‌ها از یک‌سو با چه هویتی‌های درگیر با این پدیده می‌شوند و از سوی دیگر با جذب در خُرده‌فرهنگ مصرف مواد مخدر چگونه هویت خود را مدیریت و بازسازی می‌کنند؟ برای این هدف با استفاده از روش تاریخ زندگی و نمونه‌گیری نظری، داستان زندگی دو زن و دو مرد برحسب روش تحلیل کلاندینین و کانلی و با تکیه بر چشم‌انداز نظری کنش متقابل نمادین تحلیل شده است. یافته‌ها به استخراج الگوی چهارمرحله‌ای شامل طرد فرد از اجتماع، ادغام مجدد در اجتماع، مدیریت داغ ننگ و بازتعریف هویتی ختم شده است که در هر یک از این مراحل، هویت افراد مصرف‌کنندۀ مواد مخدر تغییر و تحول یافته است. نتایج این پژوهش از یک‌سو نشان داد که چگونه هویتی مطرود می‌تواند افراد را اسیر مواد مخدر گرداند و معتادان برای مشکلات هویتی خود با عضویت در خُرده‌فرهنگ مصرف مواد مخدر ابراز وجود و هویت کسب کنند و از سوی دیگر در هر برهه از زندگی (گرایش به مصرف مواد مخدر، پیوند در خُرده‌فرهنگ، مدیریت ننگ و در حین درمان) هویت افراد مصرف‌کنندۀ مواد مخدر چگونه می‌تواند بازسازی و دستخوش تغییر گردد.

qualitative study on identity transformation among addicts from rasht’s camps

sociologists and psychologists consider identity as a flexible and changeable phenomenon that is formed and reconstructed by social relationships and interaction. the aim of the research is to study the experience circumstances of people’s identities at every period of using drugs that is on one hand, with what kinds of identities do they get involved with this phenomenon? on the other hand, how do they manage and reconstruct their identities after absorbing in sub-culture of using drugs? to reach the aim of the study, two men and women’s history lives have been analyzed by life history method and theoretical sampling according to clandinin and conley’s analysis method and using symbolic interactionism theoretical perspective. the findings have led to extract a four-step pattern including the individual’s exclusion from the society, renewed reintegration with the society, stigma management, and identity redefinition that the addicts’ identities have been transformed at every of these steps. the results of this study have showed that on one hand, how can an excluded identity involve individuals in using drugs? and how can addicts obtain self-assertion and identity by joining the sub-culture for identity problems. on the other hand, how can the addicts’ identities be reconstructed and transformed at every period of life (tendency to use drugs, integration with sub-culture, stigma management and during therapy)