عوامل موثر بر ارتکاب جرم: فراتحلیل کمّی مطالعات

جرم به‌عنوان یک پدیدۀ نامطلوب اجتماعی، پیامد عوامل متعددی است. فزونی ارتکاب به جرم، افزایش تحقیقات علمی در حوزه‌های مطالعاتی مرتبط با جرم در ایران در چند دهۀ گذشته را در پی داشته؛ به‌طوری‌که اطلاعات وسیعی دربارۀ سبب‌شناسی و فراگیرشناسی جرم در حوزه‌های مختلف آن تولید شده است. پژوهش حاضر با رویکرد فراتحلیل به مهم‌ترین دلایل و علت‌های ارتکاب جرم در ایران بر اساس پژوهش‌های انجام‌گرفته در حوزه‌های مختلف پرداخته و به این پرسش پاسخ داده است که عوامل موثر بر ارتکاب جرم کدام‌اند و درمجموع این عوامل تا چه اندازه در ارتکاب جرم در حوزه‌های مختلف تاثیرگذارند؟ روش پژوهش از نوع فراتحلیل (کمّی) با هدف تعیین اندازۀ اثر پژوهش‌ها بود. حجم نمونه شامل 107 سند پژوهشی (80 مقاله و 27 پایان‌نامه) بود که با توجه به معیارهای داشتن ضریب همبستگی، اعتبار مقاله، کیفیت انتشار و اطلاعات روشی انتخاب شدند. یافته‌ها نشان داد بیشترین تاثیر در ارتکاب جرم را به ترتیب متغیرهای مشارکت اجتماعی، فرهنگ بزهکاری، منطقۀ محل سکونت، تراکم جمعیتی، روابط اجتماعی، کنترل اجتماعی، احساس محرومیت و نابرابری اجتماعی، پایگاه اقتصادی-اجتماعی و اختلافات خانوادگی داشته‌اند که درمجموع دلالت بر تاثیرِ بیشتر عوامل سطح اجتماعی در ارتکاب جرم دارد.

factors affecting crime: a quantitative meta-analysis

crime as an undesirable social phenomenon is the result of several factors. the increase in committing crimes has led to an increase in scientific research in the study areas related to crime in iran in the past few decades; so that a vast amount of information has been produced about the etiology and epidemiology of crime in its various fields. the present research deals with the most important reasons and causes of committing crimes in iran with a meta-analysis approach based on researches conducted in different fields. and it has answered the question that what are the effective factors in committing a crime and how much do these factors affect the commission of a crime in different fields? the research method was meta-analysis (quantitative) with the aim of determining the effect size of the researches. the sample size included 107 research documents (80 articles and 27 theses) which were selected according to the criteria of correlation coefficient, article validity, publication quality, and methodological information. the findings showed that the variables of social participation, delinquent culture, residential area, population density, social relations, social control, feeling of deprivation and social inequality, socio-economic base and family disputes had the greatest effect on crime. which in general indicates the greater influence of social level factors in committing crimes.