خانوادۀ ایرانی و تحولات فرهنگی-اجتماعی: تحلیل نسلی

خانوادۀ ایرانی محل استقرار، حضور و عمل سه نسل متفاوت است. با توجه به تغییرات رفتاری و نگرشی خانوادۀ ایرانی در چند دهۀ اخیر، توجه به این تغییرات در میان نسل‌ها اهمیت دارد، زیرا آن‌ها به‌طور متفاوتی در معرض تغییرات بوده‌اند و درنتیجه تغییرات اجتماعی را به‌گونه‌ای متفاوت درک، باور و عملیاتی کرده‌اند. درک تفاوت‌های نسلی می‌تواند به شناخت تغییرات رُخ‌داده در خانواده و همچنین پیش‌بینی پتانسیل موجود برای تغییرات آیندۀ خانواده کمک کند. این مطالعه با استفاده از روش تحلیل ثانویۀ کمّی، به تحلیل داده‌های «طرح پیمایش ملّی خانواده» (1396) در بین 5000 نفر از افراد متاهل ساکن در مناطق شهری کشور با هدف آگاهی از نظرات آن‌ها در زمینۀ مسائل مربوط به خانوار و خانواده شامل ازدواج، نگرش‌های جنسیتی، ساختار قدرت و خشونت خانگی پرداخته است. بر اساس نتایج این مطالعه، شاهد نگرش مثبت و سنتی نسل‌های مختلف خانوادۀ ایرانی به ازدواج و همزمان رشد نگرش مدرن به ازدواج (نگرش مدرن به ازدواج، توجه بیشتر به معیارهای مدرن همسرگزینی و الگوی فردمحور) در میان نسل سوم خانوادۀ ایرانی هستیم. از نظر خشونت خانگی شاهد کمترین میزان خشونت در نسل سوم خانوادۀ ایرانی هستیم و همچنین ساختار قدرت در نسل سوم متمایل به الگوی خانوادۀ مدنی شده است.