پیامدهای اجتماعی و فرهنگی بنیادگرایی دینی در افغانستان از واکنش به سکولاریسم تا سکولاریسم واکنشی

مقدمه: مقالۀ حاضر به بررسی پیامدهای اجتماعی و فرهنگی بنیادگرایی دینی در افغانستان پرداخته است. تاکید اصلی مقاله بر پیامدهای بنیادگرایی در حوزۀ مواجهۀ مردم افغانستان با دین است. روش: روش تحقیق مطالعه از نوع کیفی است که با استفاده از تکنیک مصاحبه انجام گرفته است. افراد مورد مطالعه گروه‌های مختلف تحصیلکرده از جمله اساتید، دانشجویان، عالمان دینی، روزنامه نگاران هستند. نتایج با استفاده از روش نظریۀ زمینه‌ای تحلیل و با ترسیم مدل پارادایمی و روایت داستانی سعی در فهم بهتر آن شده است. یافته‌ ها: بر اساس نتایج به دست آمده، مهمترین پیامدهای اجتماعی و فرهنگی بنیادگرایی تضاد فرهنگی، تخریب و تحقیر فرهنگی، ممانعت از توسعۀ فرهنگی، ترویج جزم اندیشی، ترویج خشونت اجتماعی و قومی و ترویج تبعیض‌ های جنسیتی هستند. مهمترین پیامدهای بنیادگرایی در حوزۀ دین و باوردهای دینی عبارتند از: ترویج بدبینی و ناامیدی از دین، سکولاریزم واکنشی،  تجربۀ رهایی بخش، ترویج قشری گری، دین‌گریزی و ترویج دین موروثی است. مقولۀ هستۀ این پژوهش با نام «سکولاریسم واکنشی» استخراج شد. بحث: بررسی عوامل گسترش بنیادگرایی و پیامدهای آن در کشور افغانستان نشان داد که مهمترین پیامد اجتماعی این پدیده در حوزه دینی و باورهای دینی سکولاریسم واکنشی است. از آنجایی که براساس بسیاری از نظریات و تحقیقات موجودات بنیادگرایی واکنشی به حاشیه‌ای شدن دین است، بنیادگرایی خود درون دارای تناقض و تضادی است که پیامد آن سکولاریسم واکنشی است و این افراط از دل خودش افراطی در جهت مخالف تولید می کند.

social and cultural consequences of religious fundementalism in afghanistan: from reacting to secularism to reactionary secularism

the present article examines the social and cultural consequences of religious fundamentalism in afghanistan. the main emphasis of the article is on the consequences of fundamentalism in the field of confrontation of the afghan people with religion. the research method is a qualitative study that has been done using the interview technique. the contributors are various educated groups, including professors, students, religious scholars, and journalists. the results have been tried to better understand this phenomenon by using the theory of analysis method and by drawing a paradigm model and narrative. according to the results, the most important social and cultural consequences of fundamentalism are: cultural conflict, cultural destruction and humiliation, hindering cultural development, promoting dogmatism, promoting social and ethnic violence and promoting gender discrimination. the most important consequences of fundamentalism in the field of religion and religious beliefs are: promotion of pessimism and despair of religion, reactionary secularism, liberating experience, promotion of corticalism, apostasy and promotion of inherited religion. the core category of this study was reactionary secularism. a study of the causes of the spread of fundamentalism and its consequences in afghanistan showed that the most important social consequence of this phenomenon in the field of religion and religious beliefs is reactionary secularism. since, according to many theories and researches, fundamentalism is a reaction to the marginalization of religion, fundamentalism itself has contradictions and contradictions that result in reactionary secularism, and this extremism in itself produces extremism in the opposite direction.