ساختار قدرت در خانواده و طلاق؛ بررسی نقش تعدیل‌کننده نگرش‌های جنسیتی

طلاق به‌عنوان یک مسئلۀ اجتماعی، به‌طور خاص در دو دهۀ اخیر از روند فزاینده‌ای برخوردار بوده است. پژوهش‌های مختلف داخلی و خارجی، عوامل مختلفی را برای وقوع طلاق برشمرده‌اند. یکی از این عوامل، ساختار قدرت یا نظام تصمیم‌گیری در خانواده است. در پژوهش حاضر با استفاده از داده‌های پیمایش ملّی خانواده، تاثیر نظام تصمیم‌گیری در خانواده بر گرایش به طلاق مورد بررسی قرار گرفته است. علاوه بر این، این سوال مطرح شده که آیا رابطۀ ساختار قدرت با طلاق، تحت تاثیر نگرش جنسیتی افراد قرار دارد؟ جامعۀ آماری پژوهش، شامل افراد بالای 15 سال خانوارهای معمولی ساکن در مناطق شهری کشور در سال 1397 و حجم نمونه، مشتمل بر 2768 نفر متاهل است. مطابق با یافته‌های پیمایش ملّی خانواده، 0.9 درصد از خانواده‌های شهری کشور (معادل 167 هزار خانوار) در سال 1397 در آستانۀ طلاق بوده‌اند و 1.2 درصد (معادل حدود 223 هزار خانواده) در شرایط خانوادگی نامناسب و نزدیک به طلاق قرار داشته‌اند. نتایج این پژوهش نشان داد نظام تصمیم‌گیری در خانواده (جمعی یا فردی بودن آن) در گروه دارای نگرش جنسیتی سنتی، تاثیر معنی‌داری بر گرایش به جدایی و طلاق ندارد؛ اما در گروه دارای نگرش جنسیتی مدرن، نظام تصمیم‌گیری تاثیر معنی‌دار و متمایزی بر گرایش به طلاق دارد، به‌طوری‌که درصد کسانی احتمال جدایی را زیاد دانسته‌اند از 18 درصد (در گروه دارای نظام تصمیم‌گیری فردی) به 2.5 درصد (در گروه دارای نظام تصمیم‌گیری جمعی کاهش) پیداکرده است. 

power structure in the family and divorce; moderating role of gender attitudes

divorce as a social problem has an increasing trend, especially in the last two decades. various studies have listed different factors for the occurrence of divorce. one of these factors is the power structure or decisionmaking system in the family. in the present study, using the national family survey data in iran, the effect of family decisionmaking system on the tendency to divorce has been investigated. in addition, the question arises as to whether the relationship between the power structure and divorce is influenced by individuals’ gender attitudes or not? the statistical population of this study is people 15 years of age or higher that lived in urban areas of the country in 1397 and the sample size is 2768 married people. according to the findings, .9 percent of urban families (equivalent to 167 thousand families) were on the verge of divorce in 1397 and 1.2 percent (equivalent to about 223 thousand families) were in critical conditions and close to divorce. the results of this study showed that in the group with traditional gender attitudes, the decisionmaking system in the family does not have a significant effect on the tendency to separation and divorce. but in the group with a modern gender attitude, the decisionmaking system has a significant effect on the tendency to divorce; as possibility of divorce has decreased from 18% in the group with individual decisionmaking system to 2.5% in the group with collective decisionmaking system.