بازنمایی خشونت در مَثَل های لکی

بخش مهمی از فرهنگ عامه و ادبیات شفاهی اجتماعات مختلف انسانی، مَثَل هایی است که به‌طور جمعی ساخته‌ و پرداخته شده و بنیادهای فرهنگی آن‌ها را بازتاب می ​دهد. ازآنجا‌ که در مَثَل‌های لکی که متاثر از ساخت اجتماعی قومی و قبیله ای است و ریشه در باورها، اعتقادات و تجربۀ زیسته‎شان دارد، شواهد و نمونه هایی یافت می‌شود که بر برساخت و بازتولید خشونت دلالت دارد؛ مقالۀ حاضر در پی فهم اجتماعی خشونت و اَشکال آن در تجربۀ زیستۀ مردمان لک ​زبان است که در مثل‌های لکی بازنمایی شده‌ است. رویکرد نظری این نوشتار بر پایهٔ اندیشه‌های دیوید متزا، نیسبت و کوهن، نظریۀ کنش پارسونز، مفهوم مردانگی رابرت کانل و نظریۀ خشونت زبانی دریدا استوار است. بر این اساس، پرسش‌های راهنمای پژوهش عبارت‌اند از: در مَثَل‌های لکی، چه دریافت و پنداشتی نسبت به خشونت وجود دارد؟ خشونت در قالب چند مقولۀ فراگیر طبقه ‎بندی شده است؟ خشونت چه نقشی در کسب هویت های جنسیتی مردانه و زنانه دارد؟ و سرانجام این‌که مضمون مشترک، وحدت ​بخش و نهایی که معنا و جایگاه خشونت در قوم لک را نمایندگی می کند، کدام است؟ داده ها (ضرب المَثَل‌ها) با بررسی اسناد گردآوری و پس از راستی‌آزمایی و مضمون‌کاوی از طریق مصاحبه با 20 نفر از مردان پنجاه‌سال به بالای خبره و مطلع از فرهنگ عامۀ لکی، به شیوۀ «تحلیل محتوای کیفی» تجزیه‌ وتحلیل شده‌اند. یافته ها نشان می ‎دهد ضرب المَثَل‌هایی که بر مضامین خشونت‎آمیز دلالت دارند و یا مروج خشونت هستند، در چهار مقولۀ اصلی مشتمل بر «خشونت کلامی، خشونت ابزار سلطه، تشویق به خشونت، خصومت و ستیزه‎ جویی» قابل‌ دسته بندی هستند و خشونت عامل همبستگی درون‌گروهی و به‌مثابۀ راه‌حل مسائل اجتماعی است. خشونت در اَشکال گوناگونی چون «خشم و پرخاشگری، تحقیر و توهین، تبعیض علیه زنان و تهدید به استفاده از خشونت» بازنمایی شده است. بین خشونت و هویت مردانه، تطابق و هم‎گرایی وجود دارد و صفت مرد بر کسانی اطلاق می گردد که توانایی به‌کاربردن خشونت داشته‎ باشند. در این مَثَل‌ها نگرش و تصور مطلوبی در برابر پدیدۀ خشونت وجود دارد؛ به‌طوری‌که خشونت با عناصر مقدس مذهبی هم‌تراز است. چنین نگرشی به پدیدۀ خشونت، ساخت و بافتی قومی و قبیله ای دارد که در آن هر گروه ناچار به تامین امنیت خود بوده است؛ ازاین‌رو، در چنین اجتماعی مردان به‌عنوان نیروی جنگی و تامین‌کنندۀ امنیت از جایگاه و موقعیت ممتازی و سرآمدی برخوردارند. 

representation of violence in laki's proverbs

    proverbs are an important part of popular culture and oral literature of various human societies that are collectively constructed and reflects their cultural foundations. because laki’s proverbs, which is influenced by ethnic and tribal social structure and is rooted in their beliefs and lived experiences, evidence and examples are found that indicate the construction and reproduction of violence. the present article intends to social understanding of violence and its forms in the lived experience of lak people, which are represented in laki’s proverbs.the theoretical approach is based on the views of david metza, nisbet and cohen, parsons’s theory of action, robert connell’s concept of masculinity and derrida’s theory of linguistic violence. according to this research, guide questions are: in laki’s proverbs, what is the perception of violence? how many are classified violence in to general categories? what role does violence play in the acquisition of male and female gender identities? what is the common, unifying, and final theme that represents the meaning of violence in the lak people? data (proverbs) by examining collected documents and after verification and thematic analysis through interviews with 20 men 50 years and older who are knowledgeable about laki popular culture, were analyzed by qualitative content analysis.findings show: the proverbs denoting the representation of the violence or are meant to encourage violence are categorized into four main classes including verbal violence, dominanceoriented violence, encouragement of violence, and violence and hostility. violence is the cause of withingroup convergence and is regarded as a solution to resolve social issues of main research sample. violence is represented in different forms such as anger, humiliation and insult, discrimination against women, and threat to use violence. a consistency and convergence are reported between violence and male identity. masculinity refers to those people who are capable of applying violence. in these proverbs, a desirable attitude and perception exists with regard to violence in the sense that violence has equal status similar to sanctimonious religious concepts. it seems that such attitude towards violence is a social outcome having ethnic and tribal structure and context in which each group has supply its own security. therefore, in such society men had achieved an excellent status and position as fighting forces and suppliers of security.