تحلیل اجتماعی و جمعیت‌شناختی نگرش دینی در ایران

تحقیق حاضر بر این هدف اصلی متمرکز است تا برخی از مهمترین الگوها و تعیین کننده های مرتبط با نگرش دینی را بررسی و شنا سایی کند. چهارچوب نظری این تحقیق براساس نظریه های جامعه پذیری دینی، نوگرایی، تغییرات بنیادین در نظام ارزش های جامعه است که برپایه رویکرد فرهنگی، اجتماعی و جمعیت شناختی به بررسی و تبیین تحولات و تغییرات جوامع معاصر در حوزه های مرتبط با دین و نگرش های دینی می پردازند. تحلیل های این مقاله مبتنی بر داده های پژوهشی پیمایشی است که جمعیت نمونه آن را 4267 نفراز مردان و زنان 15 ساله و بالاتر تشکیل داده اند که در نقاط شهری و روستایی شهرستان های منتخب ایران ساکن هستند. مطابق تحلیل های مقدماتی مبتنی برشاخص های چهارگانه نگرش دینی در این تحقیق، گرچه سطح دین داری جمعیت نمونه تحقیق بالا و زیاد است، اما تحلیل های تفصیلی نشان داد که الگوهای کلی نگرش دینی به طور قابل ملاحظه ای متاثر از متغیرهای جمعیت شناختی نظیر سن، جنس، محل سکونت، وضعیت تاهل و تحصیلات است به طوری که روستائیان بیش از شهرنشینان، متاهلان بیش از مجردان، بزرگسالان و سالمندان بیش از نوجوانان و جوانان، کم سوادان و بی سوادان بیش از افراد با تحصیلات عالی، دارای نگرش دینی قوی تر و شدیدتری هستند.همچنین شاخص های مرتبط با گرایش افراد نسبت به نقش های جنسیتی دارای تاثیرات معنی داری بر نگرش دینی آنان است. در مجموع، نتایج تحقیق حاضر را می توان درچهارچوب نظریه های نوگرایی و تغییرات بنیادین در نظام ارزش های جامعه تبیین کرد بدین معنا که نگرش دینی به طور معنی داری متاثر ازشاخص های نوگرایانه و غیرسنتی است.

Socio-Demographic Analysis of Religious Attitude in Iran

The present study primarily aims to examine and identify the major patterns and determinants associated with religious attitude from a sociodemographic perspective. Theoretically, it is based on religious socialization theory, modernism and fundamental changes in social values theories that explain sociocultural changes of the contemporary societies including the changes in religious attitude. The results of this article is based on a survey conducted in rural and urban areas of Ahvaz, Babolsar, Bojnord, Esfarayen, GonbadeKavos, Hamadan, Kamyaran, Khoramabad, Mahmoudabad, and Saghez. The survey includes 4267 males and females aged 15 years old and over. According to the preliminary results of this analysis, a sizeable proportion of people hold a relatively high level of religiosity. However, more detailed analyses indicate that religious attitude is significantly affected by a wide range of determinants. It includes such demographic determinants as age, gender, urbanrural areas of residence, marital status, education as well as attitudes towards gender roles. In sum, the key results of this analysis tend to sit well with the theory of modernization and changing values, suggesting that religious attitude is substantially associated with modern and liberal perspectives: the stronger the latter, the weaker the former.