تغییرات توپوگرافی بستر در قوس ملایم 90 درجه با نصب آبشکن مثلثی‌ شکل

به منظور کنترل آبشستگی در قوس بیرونی رودخانه ها از سازه های مختلفی مانند آبشکن، سرریز مستغرق، صفحات مستغرق و غیره برای اصلاح الگوی جریان رودخانه استفاده می‌شود. از اندرکنش این سازه‌ها و جریان آب، در اطراف سازه آبشستگی بوجود می آید که عامل اصلی تخریب آن‌ها است. فرض بر این است که تغییر هندسه و جانمایی سازه می‌تواند توپوگرافی بستر را در جهت پایداری آنها تغییر دهد و این از اهداف این پژوهش است. پس در این پژوهش آبشکن مثلثی شکل با زوایای مختلف (23، 30، 40، 60 و 70 درجه) درجهت بالادست و تحت شرایط هیدرولیکی متفاوت (اعداد فرود 194/0، 214/0، 233/0 و 253/0) آزمایش شد. در همه آزمایش ها تک آبشکن در موقعیت بیشترین عمق آبشستگی قوس 90 درجه ملایم یعنی زاویه 72 درجه نصب شد. عمق جریان در تمام آزمایش‌ها ثابت و برابر 13 سانتی‌متر بوده است. توپوگرافی بستر در انتهای هر آزمایش برداشت و از روی آن محدوده آبشستگی، بیشینه عمق آبشستگی و نیز فاصله چاله آبشستگی و پشته رسوبگذاری پایین دست تا ساحل بیرونی، تعیین شد. نتایج این پژوهش نشان دادند که به‌ طور کلی در محل پنجه آبشکن چاله‌ آبشستگی تشکیل می‌شود که به بالادست و پایین‌دست سازه کشیده ‌می‌شود. زوایای 23 و 60 درجه به ترتیب دارای کمترین و بیشترین، عمق آبشستگی و فاصله خط القعر از ساحل بیرونی است. بیشینه عمق آبشستگی زوایای 23 و 60 درجه به ترتیب 127/0 و 496/0 طول موثر سازه است درضمن فاصله بیشینه عمق آبشستگی (خط القعر) زوایای یاد شده از ساحل بیرونی بترتیب 743/0 و 6/1 طول موثر سازه است. با افزایش زاویه، فاصله پشته رسوبگذاری شده از ساحل بیرونی و توزیع آن در عرض مجرا، افزایش می یابد. در زوایای 23 و 70 درجه فاصله پشته رسوبگذار از ساحل بیرونی به ترتیب 228/0 و 365/0 طول موثر سازه است.