تاثیر تغییر ترتیب لایه‌‌های رسی و ماسه‌‌ای در دانسیته های مختلف بر شاخص رمبندگی خاک

خاک‌‌هایی که در اثر افزایش رطوبت، کاهش حجم زیادی داشته و باعث نشست‌‌های ناگهانی در سطح زمین می‌‌شوند خاک‌‌های رمبنده نامیده می‌‌شوند. وجود خاک‎های رمبنده به خصوص در مناطق گرم و خشک سبب ایجاد فرونشست و فروچاله شده‌است. وقوع این‌‌گونه فروچاله‌‌ها در بخش‌‌هایی از ایران و کشورهای دیگر از جمله مشکلات ژئوتکنیکی است. در مجموع در زمینه تاثیر تغییر لایه های ماسه و رس بر رفتار رمبندگی خاک تحقیقات محدودی انجام شده‌است. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر تغییر ترتیب لایه‌‌های رسی و ماسه‌‌ای بر تغییرات شاخص رمبندگی است. برای دستیابی به هدف فوق، خاک ماسه‌‌ای نواحی شمالی استان همدان و رس کائولینیت برای ساخت نمونه‌‌ها در سه سیستم تک لایه، دو لایه و سه لایه در قالب‌‌های ساخته شده به ارتفاع و قطر 5 سانتی‌‌متر در آزمایش رمبندگی  مورد استفاده واقع شده‌‌‌است. نمونه ها با وزن مخصوص‌‌های 1/3، 1/5 و 1/7 گرم بر سانتی‌‌مترمکعب در قالب دستگاه تحکیم، به صورت لایه به لایه متراکم شده و شاخص رمبندگی آنها تعیین شده‌است. نتایج نشان می دهد که ساز و کار رمبندگی به مقدار قابل توجهی تابعی از ترتیب قرارگیری لایه‌‌های رسی و ماسه ای است. در سیستم‌‌های دو یا سه لایه‌‌ای (لایه‌‌ی تحتانی ماسه و لایه‌‌ی فوقانی رس)، طبقه‌‌بندی خاک از شاخص رمبندگی متوسط در سیستم تک لایه (لایه‌‌ی ماسه‌‌ای) به شاخص رمبندگی نسبتاً شدید تغییر کرده است. با افزایش وزن مخصوص خشک خاک از تاثیر چینش لایه‌‌ها در مقدار شاخص رمبندگی کاسته می‌‌شود.

impact of change in the layers order of clay and sand at different densities on the collapse index of soil

soils, which show a large amount of volume reduction and cause a series of sudden settlements on the surface of the earth, due to the increase of moisture, are referred to as collapsible soils. in many different countries, the immediate settlements of these soils, especially in warm and arid areas, have caused the formation of subsidence and sinkhole. these soils always create inappropriate conditions for the construction of structures such as buildings, road projects, foundations, water channels and other civil engineering projects. the occurrence of such sinkholes in parts of iran and other parts of the world is one of the geotechnical problems of the above problematic soils. several sink holes have formed in the northern sector of hamedan. the soil types in this area include sandy and clayey soils which have low dry density.generally, collapsible behaviour of soils can be evaluated by the use of odometer test. according to the astm standard (d5333-03), the collapse index (ie) is used to determine the magnitude of collapsible possibility during saturation at 200 kpa in a simple odometer device. the purpose of this study was to investigate the effect of changing the order of clay and sand layers on the collapsible behavior mechanism of collapsible soils and on the changes in the collapse index.to achieve the above mentioned objective, the sandy soil was used from the northern areas of hamadan and kaolinite clay (super zenouz of tabriz) used to make the samples in three single-layer, two-layer and three-layer systems in specific molds made to a height and diameter of 5 cm in the odometer apparatus. accordingly, in the present laboratory study on these two types of soil, considering the different arrangements of clay and sandy layers, at each stage of the specimen preparation, specimens were prepared in three different series with a dry unit weight of 1.3, 1.5 and 1.7 g per cubic centimeter in a odometer metal molds.by carrying out a series of odometer experiments, it was found that the sandy soils of the study area alone did not have a high percentage of the collapse index. however, with the presence of clay layers in such soils, the collapse index increases, so that collapse index at a unit weight of 1.3 g per cubic centimeter in the sample made in a single-layer system (fine-grained sand sample) reached from 3.8% to 8.7% in the sample made in the presence of a clay in the two-layer system, (the lower layer of the fine-grained sand and the upper layer of clay). based on the results obtained from this study, the mechanism of collapse can significantly being influenced by the order of layering in that with increasing dry unit weight, the effect of the ordering of the layers on the value of the collapse index decreases. the results of this paper shows that in specimens made with a density of 1.7 g per cubic centimeter, the collapse index of all samples are almost similar values. in other words, the collapsible behaviour of soils is a function of soil dry density.