برآورد تعداد مسافر ایستگاه‌های خطوط اتوبوس شهر تهران: نمونه موردی خط پل کریمخان- میدان جمهوری

با توجه به مشکلات ناشی از افزایش روزافزون جمعیت در شهرها و متوسط مالکیت وسیله نقلیه، تغییر در سیاست های حمل و نقل شهری و تلاش برای توسعه حمل و نقل عمومی، به ویژه اتوبوس، یکی از مهم ترین اقدامات در حوزه حمل و نقل شهری است. برنامه ریزی برای استفاده بهینه از زیرساختهای اتوبوسرانی نیازمند وجود اطلاعات در زمینه زیرساخت و تقاضای سفر ایستگاه های اتوبوس است. بر این اساس، انجام مطالعاتی برای برآورد تعداد مسافر ایستگاه های اتوبوس به منظور برنامه ریزی عملیاتی خطوط اتوبوسرانی در شهر تهران ضروری است. در این مطالعه با استفاده از دو پایگاه داده: داده های ثبت شده تراکنشهای کارت بلیتها و داده های ثبت شده توسط موقعیتیاب خودکار موجود در اتوبوس ها و ساخت مدل مناسب، تعداد مسافر ایستگاه های اتوبوس برای آینده کوتاه مدت پیش بینی می شود. ابتدا اطلاعات یاد شده مربوط به هر خط اتوبوس مرتب شده و سپس، برای تعیین ماتریس مبدا مقصد مسافران، دو پایگاه داده با استفاده از کدنویسی در نرم افزار متلب تطبیق داده می شود. بدین - منظور، با استفاده از شماره پلاک اتوبوس و زمان تراکنش کارت بلیت، ایستگاه محل پیاده شدن مسافر تعیین شده و برای تخمین ایستگاه محل سوار شدن مسافران اتوبوس، تراکنش کارتبلیتهای هوشمند ثبت شده به چندین دسته شامل دادههای ثبت شده بدون شماره سریال کارت بلیت، داده های ثبت شده کارتبلیت های هوشمند با یکبار استفاده در طول شبانه روز، داده های ثبت شده کارت بلیت های هوشمند با دوبار استفاده در طول شبانه روز و داده های ثبت شده کارتبلیت های هوشمند با بیش از دوبار استفاده در طول شبانه روز تقسیم بندی شده و برای هر یک از آنها سیاستی جداگانه اجرا شده است. پس از تهیه ماتریس مبدا مقصد مسافر، این ماتریس به عنوان پایگاه داده مطالعه مورد نظر قرار گرفته و بر - اساس آن مدل ساریما و شبکه عصبی پرداخت می شوند. نتایج مدل نشان می دهد، مدل پروسپترون چند لایه از لحاظ شاخص های خطا در پیش بینی تعداد مسافر ایستگاه های اتوبوس هر خط از مدل ساریما برتر بوده و روش مناسب تری برای برآورد تعداد مسافر ایستگاه اتوبوس است.