مشهد پس از اشغال 1320 (مطالعه موردی جریان‌های مذهبی)

شهریور1320 ش نقطه عطفی در تاریخ مردم ایران به شمار می‌آید. چرا که نیروهای متفقین تصمیم گرفتند ایران را اشغال کنند و عملی کردن این برنامه با هجوم نیروهای انگلیس و شوروی به خاک این کشور آغاز شد.در واقع با کنار گذاشتن رضاخان پهلوی از سلطنتی که اعتراض مردم را برانگیخته بود، آنچه بیش از همه نمود پیدا کرد، رشد سریع و همه گیر حرکت‌های مذهبی در گوشه و کنار ایران بود که این امر را می‌توان از پیامدهای حذف دیکتاتوری به حساب آورد. با برکناری رضا شاه ناگهان تکیه‌ها، هیات‌های تعزیه خوانی و مجالس مذهبی و آنچه که با آن مخالفت شده و منع گردیده بود، رواج گسترده یافت. در مشهد نیز همزمان با شروع تبلیغات حزب توده و فعالیت‌های کسروی گرایان، هیات‌‌ها و گروه‌های مستقل مذهبی دیگری نیز مشغول فعالیت گردیدند که عملکرد آن‌ها گاهی بی ارتباط با آن دو بود و گاهی در مخالفت با آن‌ها تشکیل می‌شد که از مهم‌ترین آن‌ها به انجمن پیروان قرآن، انجمن تبلیغات اسلامی و کانون نشر حقایق اسلامی می‌توان اشاره کرد. این پژوهش بنا دارد ضمن تحلیل اوضاع اجتماعی، فرهنگی و مذهبی مشهد، به شیوه تبلیغاتی حزب توده و رواج عقاید کسروی در این شهر بپردازد و تشکل‌های مهم مذهبی را معرفی کرده و روش برخورد آن‌ها با عقاید انحرافی را در این برهه مهم تاریخی مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد.