بررسی نگرش شریعتی و آرنت به جامعه پیشا انقلابی

مقایسه دو اندیشمند اسلامی و غربی یعنی علی شریعتی و هانا آرنت به دلیل تحلیل وضعیت جوامع پیشا انقلابی می تواند گویای دلایل وقوع انقلاب ها و تلاش برای ایجاد یک جامعه جدید باشد. پرسش مقاله حاضر این است که دیدگاه شریعتی و آرنت نسبت به جامعه پیشا انقلابی چه تفاوت و شباهت هایی با یکدیگر دارند؟ فرضیه مقاله این است: از نظر شریعتی و آرنت عمل گرایی، هویت یابی و انسانیت محوری دغدغه جامعه پیشا انقلابی است؛ با این تفاوت که در اندیشه آرنت جامعۀ مطلوب بنیان گذاشتن سیاست دوستی و مبتنی بر عمل است، اما در دیدگاه شریعتی به جامعه ای ایدئولوژیک و مبتنی بر تغییر دائمی ختم می شود. نقطه مشترک شریعتی و آرنت در این است که خواستار جامعه پویا و ایجاد یک نظام ارزشی جدید بر مبنای عمل و ارزش های انسانی و از بین بردن بی عدالتی و استثمار و استبداد هستند. به همین دلیل توده های مردمی پیشاانقلابی از نظر شریعتی و آرنت، تشنه هویت، معنا و ایجاد یک نظام هنجاری در نظر گرفته می شوند که به دنبال یافتن مسیری برای عبور از ظلم و ستم و ایجاد بستری برای پیاده سازی اصول انسانی هستند. اما از منظر تفاوت ها باید گفت که  رویکرد آرنت با الهام از اندیشه ارسطو، وضع آینده را دائمی و تلاشی برای بنیان گذاشتن دوستی تلقی می کند، از این رو عمل را بر زحمت و معاش ترجیح می دهد. اما در دیدگاه شریعتی، انسانیت موضوعی پایان ناپذیر بوده و وظیفه ذاتی سیاست این است که تحول را به عنوان امری کیفی و دائما در حال تغییر ایجاد نماید. مقاله حاضر از روش مقایسه ای بهره برده است.

examining the attitude of shariati and arendt towards the pre-revolutionary society

the comparison of two islamic and western thinkers, namely ali shariati and hannah arendt, due to the analysis of the pre-revolutionary societies, can tell the reasons for the occurrence of revolutions and efforts to create a new society. the question of the present article is, what are the differences and similarities between shariati’s and arendt’s views on the pre-revolutionary society? the hypothesis of the article is: according to shariati and arendt, pragmatism, identity search and humanity are the main concerns of the pre-revolutionary society; with the difference that in arendt’s thought, the ideal society is to establish a policy of friendship and based on action, but in shariati’s view, it ends in an ideological society based on constant change. the common point between shariati and arendt is that they want a dynamic society and the creation of a new value system based on action and human values and eliminating injustice, exploitation and tyranny. for this reason, according to shariati and arendt, the pre-revolutionary masses are considered to be thirsty for identity, meaning, and the creation of a normative system, which seeks to find a path to overcome oppression and create a platform for the implementation of human principles. . but from the point of view of the differences, it should be said that arendt’s approach, inspired by aristotle’s thought, considers the future situation as permanent and an attempt to establish friendship, therefore prefers action over labor and livelihood. but in shariati’s point of view, humanity is an inexhaustible subject and the inherent duty of politics is to create transformation as a qualitative and constantly changing matter. this article has used the comparative method.