روشنفکران ایرانی و مساله غرب: مورد پژوهی شایگان و عنایت

از قرن نوزدهم تاکنون، مواجهه با غرب و مظاهر تمدنی آن، اصلی ترین مساله روشنفکران و نخبگان غیرغربی بویژه در جهان اسلام می باشد. نوع و ماهیت پاسخ از دلایل تعین بخش گفتمان های مختلف در جهان اسلام بوده است. در این پژوهش، با تمرکز بر آرای شایگان و عنایت، این پرسش مورد ارزیابی قرار گرفته که  غرب چه نقش و جایگاهی در گفتمان روشنفکری ایرانی داشته؟ فرضیه تحقیق آن بوده که، غرب یکی از اصلی ترین پروبلماتیک هایی بوده که مورد توجه انتقادی و چندسویه شایگان و عنایت قرار گرفته و رویکرد این دو با وجود اشتراکات متعدد دارای وجوه متمایز و خاصی می باشد. یافته ها نشانگر آن است که عنایت و شایگان در مواجهه با پدیده غرب به جای ستیزش و تعارض بر نقادی مستمر، شناخت عمیق و دوسویه و لزوم بازشناسی خود و حصول سطح مطلوبی از پیشرفت تاکید دارند. در نوع نگاه به غرب، با توجه به دغدغه ها و علایق مشترک‌شان، برخی از وجوه تشابه عبارتند از: اهمیت شناخت واقع بینانه تر پدیده غرب و میراث آن؛ طرح دیدگاه های انتقادی و آگاهی از تطورات و تکامل تاریخی خود و دیگری و لزوم بازشناسی و حفظ ارزش های سنتی و هویتی خود؛ و وجوه تمایز عبارتند از: یکنواختی وثبات فکری و اعتدال عنایت در مواجهه با پدیده غرب در مقابل چرخش های اندیشه ای پیچیده شایگان و گذار از ضدیت به همزیستی و تعامل گرایی. رویکرد مقاله تحلیلی-مقایسه‌ای و روش جمع آوری داده‌ها اسنادی و کتابخانه‌ای بوده است.

iranian intellectuals and the problem of the west: the case study of shaygan and enayat

from the 19th century until now, facing the west and its civilizational manifestations is the main problem of non-western intellectuals and elites, especially in the islamic world. the type and nature of the answer has been one of the determining factors of various discourses in the islamic world. in this research, focusing on the opinions of shaygan and inayat, the question of what role and position the west has had in the iranian intellectual discourse has been evaluated. the hypothesis of the research is that the west is one of the main problematics that has received critical and multifaceted attention from shaygan and enayat, and the approach of both of them has distinct and special aspects despite having many commonalities. the findings indicate that enayat and shaygan, in facing the phenomenon of the west, instead of fighting and conflict, emphasize continuous criticism, deep and two-way understanding, and the need to recognize themselves and achieve a desirable level of progress. in the way of looking at the west, according to their common concerns and interests, some aspects of similarity are: the importance of a more realistic understanding of the phenomenon of the west and its legacy; projecting critical views and awareness of the historical developments and evolution of oneself and others and the need to recognize and preserve one’s traditional values and identity; and the points of distinction are: uniformity and stability of thought and moderation of concern in facing the phenomenon of the west in front of the complex thought rotations of the advocates and the transition from antagonism to coexistence and interactionism. the approach of the analytical-comparative article and the method of data collection was documentary and library.