سیاست دوستی در نگاه دولتِ سید محمد خاتمی (1384-1376) بر اساس نظریه‌ دریدا

دوستی از جمله مقولات برجسته‌ تاریخ اندیشه‌ سیاسی است. پژوهش‌های انجام شده، عمدتاً بررسی دیدگاه نظری اندیشمندان این حوزه در متون پیشین و معاصر بوده است. مطالعه‌ این مقوله در اندیشه‌ سیاسی انقلاب اسلامی ایران و دولت‌های برآمده از آن مغفول مانده است. یکی از ادعاهای محوری انقلاب اسلامی، ایجاد فضای دوستی، احترام به کرامت انسان و عدم تبعیض است که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مورد تاکید قرار گرفته و دولت‌ها موظف به تحقق آن هستند. اما بررسی دیدگاه دولت‌های برآمده از انقلاب نشانگر ابهام در پرداختن به این ادعا بوده است. براین‌اساس هدف پژوهش پرداختن به این پرسش است که نگاه سید محمد خاتمی به‌عنوان رئیس دولت اصلاح‌طلبی در ایجاد فضای دوستی در جامعه‌ متکثر ایران چگونه بوده است؟ در پاسخ به پرسش پژوهش با بهره‌گیری از رهیافت تفسیری شلایرماخر، همچنین با بهره‌گیری از مطالعات اسنادی، نگاه خاتمی مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش که بر مبنای شاخص‌های برابری انسانی، تفاوت پذیری، دیگرپذیری، مسئولیت در برابر دیگری، بخشودن و امید به آمدن دوستی در دستگاه نظری دریدا مورد ارزیابی قرار گرفته، نشان می‌دهد نگاه خاتمی به سیاست دوستی دریدا نزدیک بوده و از الگوی دوستی شبه دریدایی پیروی کرده است.

friendship policy in the eyes of seyyed mohammad khatami’s government .( according to derrida’s theory)

friendship is one of the prominent categories in the history of political thought. the conducted researches have mainly been the investigation of the theoretical views of thinkers in this field in previous and contemporary texts. the study of this category has been neglected in the political thought of the islamic revolution of iran and the governments that emerged from it. one of the central claims of the islamic revolution is to create an atmosphere of friendship, respect for human dignity and non-discrimination, which is emphasized in the constitution of the islamic republic of iran and governments are obliged to fulfill it. but examining the views of the governments emerging from the revolution has shown ambiguity in dealing with this claim. therefore, the aim of the research is to address the question of how seyyed mohammad khatami, as the head of the reformist government, looked at creating an atmosphere of friendship in iran’s pluralistic society. in response to the research question, using schleiermacher’s interpretative approach, as well as document studies, khatami’s view has been evaluated. the results of this research, which are evaluated based on the indicators of human equality, difference, acceptance of others, responsibility towards others, forgiveness and hope for friendship in derrida’s theoretical system, show that khatami’s view is close to derrida’s politics of friendship and from the model of friendship. pseudo derrida has followed.