جایگاه ولی فقیه در تبیین راهبردهای کلان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه ولی فقیه در تبیین راهبردهای کلان سیاست خارجی ج.ا. ایران است. آنچه در این میان حائز اهمیت است اینکه جایگاه ولی فقیه در حوزه سیاست خارجی با استناد به قانون اساسی و یا ورای آن است؟ فرضیه مقاله این است: نهاد ولایت فقیه و منصب رهبری وظیفه تبیین و تعیین سیاستگذاری کلان در حوزه سیاست خارجی را بر عهده دارد و این وظایف به دلیل «نقش» این نهاد بر مبنای اصول قانون اساسی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که سایر نهادها از جمله وزارت خارجه نقش اجرایی دارد. با توجه به اینکه جنبه­های تعیین کننده، تبیین و کلان­نگر در حیطه اختیارات ولی فقیه هستند و این جایگاه در قانون اساسی نیز بیان شده است، نهادهایی مانند وزارت امور خارجه، مجری سیاستگذاری هستند که حتی توسط مقام رهبری، مجلس، قوه مجریه و سایر نهادهای تصمیم­ساز در حوزه سیاست خارجی نیز مورد نظارت واقع می­شوند. به عبارت دیگر، وزارت خارجه تصمیم گیرنده و تصمیم‌ساز نبوده و مجری تصمیمات منبعث از قانون اساسی است. از این منظر، هر یک از نهادهای ذکر شده دارای جایگاه و مقام خود هستند و نمی­توان میان اجرا و تبیین راهبردهای کلان سیاست خارجی قائل به همسانی شد. روش مقاله توصیفی_تحلیلی و چارچوب نظری نیز نظریه پیوستگی جیمز روزنا است.