بررسی مفهوم جامعه مدنی در منظومه فکری دولت اصلاحات ( 1376-1384) بر اساس نظریه موریس باربیه

مفهوم جامعه مدنی به عنوان یکی از مهم‌ترین مولفه های توسعه سیاسی مطرح است. در ادبیات جامعه شناسی سیاسی و علم سیاست ظهور عینی و موثر این مفهوم را نشانه توسعه سیاسی و به تعبیر موریس باربیه مدرنیته سیاسی می دانند. موریس باربیه مدرنیته سیاسی را جدایی جامعه (جامعه مدنی) از دولت و فرد از شهروند تعریف می کند و با ویژگی هایی که برای آن برمی شمارد، بروز آن را در جوامع غیرغربی به ویژه کشورهای جهان اسلام و ایران بعید و دور از ذهن می داند. بر پایه همین روایت باربیه و با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی و با گردآوری اطلاعات از طریق روش اسنادی و کتابخانه ای، مفهوم جامعه مدنی در ایران به ویژه در مقطع تاریخی دولت های هفتم و هشتم موسوم به دولت اصلاحات مورد بررسی قرار گرفت.  سئوال اصلی مقاله حاضر عبارت است از:  در برنامه و اهداف دولت های هفتم و هشتم مفهوم «جامعه مدنی» از چه جایگاهی برخوردار بوده است؟». نتیجه مقاله در پاسخ به سئوال اصلی به این ترتیب است : جامعه مدنی به عنوان مهم‌ترین شاخص توسعه سیاسی، از جایگاه محوری و تعیین کننده ای در برنامه‌ها و اهداف دولت‌های هفتم و هشتم برخوردار بوده است. به طوری که می توان گفت اساساً هدف توسعه سیاسی در دولت‌های هفتم و هشتم، توسعه جامعه مدنی در برابر دولت و حاکمیت به مثابه نهادی مستقل و تاثیرگذار بوده است و باعث ظهور تئوریک و عملی این مفهوم در سطح جامعه گردید.

examining the concept of civil society in the intellectual system of the reform government (1376-1384) based on maurice barbier’s theory

the concept of civil society is considered as one of the most important components of political development. in the literature of political sociology and political science, the objective and effective emergence of this concept is considered a sign of political development and, in the words of maurice barbier, political modernity. maurice barbier defines political modernity as the separation of society (civil society) from the state and the individual from the citizen, and with the characteristics that count for it, its occurrence in non-western societies, especially the countries of the islamic world and iran, is unlikely and far from the mind knows. based on this narrative of barbieh and by using the descriptive-analytical method and by collecting information through documentary and library methods, the concept of civil society in iran, especially in the historical stage of the seventh and eighth governments known as the reform government was investigated. the main question of this article is: what position did the concept of &civil society& have in the plans and goals of the seventh and eighth governments? the conclusion of the article in response to the main question is as follows: civil society, as the most important indicator of political development, has had a central and decisive position in the plans and goals of the seventh and eighth governments. so that it can be said that basically the goal of political development in the 7th and 8th governments was the development of the civil society against the government and the sovereign as an independent and influential institution, and it caused the theoretical and practical emergence of this concept at the community level.