بررسی تطبیقی تاثیر مولفه‌های فرهنگی بر مناسبات قدرت در دوران سلجوقی و جمهوری اسلامی

درتاریخ فرهنگی ایران، اگر چه عصر سلجوقی یکی از نومایه‌ترین اعصار نیست، اما بدون تردید یکی ازسازنده‌ترین دوره هاست. سلجوقیان نه از راه قدرت محض، بلکه از راه بکارگیری روش‌ها و ابزارهای ایدئولوژیک و فرهنگی برای مدت‌های طولانی توانستند از قدرت خود حراست و نگهبانی کنند.آنان علاوه بر زور و دعاوی ایدئولوژیکی ازظرفیت مدارس تازه تاسیس نظامیه، تصّوف و مذهب اهل سنت نیز بهره بردند تا قدرت خود را تثبیت کنند.فرهنگ سلجوقی، هم در بُعد نظری و هم در بُعد سیاسی، پیش ازهر چیز به وسیله شبکه متغیر و ناپایدار مصالحه میان شبکه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی، مذهبی وعرفانی برقرار و اثرگذار بود. در دوران جمهوری اسلامی نیز فرهنگ به تثبیت و تقویت قدرت کمک شایانی نمود. حوزه‌های علمیه، مساجد، بارگاه‌های امامان و امام زادگان، مناسک و مراسم مذهبی و ... درتثبیت، تقویت، بازتولید دانش وقدرت دردوران جمهوری اسلامی اثرگذار بوده اند. دراین مقاله تلاش شده است به کمک منابع کتابخانه‌ای و به روش تطبیقی تاثیر فرهنگ بر مناسبات قدرت در دوران سلجوقی و جمهوری اسلامی و همچنین تشابهات و تفاوت‌ها نشان داده شود.

A Comparative Study of the Impact of Cultural Components on Power Relations in the Seljuk and Islamic Republics

In cultural history of Iran, although the Seljuk era is not one of the newest ages, but undoubtedly is one of the most constructive eras. The Seljukian were able to protect their power for a long time not through absolute power but through the use of ideological methods and tools. In addition to force and ideological claims, they with use of the capacity of newly founded Nizamiyya schools, mysticism and Sunni religion were able to consolidate their power and legitimize their dominion and also suppress Ismailian that were their most important enemy. The Seljuk culture, both in the theoretical and political dimension, first of all was through variable and unstable network of compromise between different social, political, religious and mystical networks. Actually cultural diplomacy in the Seljukian era, especially in era of Nizam alMulk ministry used as a tool to advance political goals. In this paper with the help of library resources tried to show the effect of cultural diplomacy on power relations in the Seljukian era.