اثر مقادیر مختلف نیتروژن و تنش کم آبی بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی شاخص های فیزیولوژیکی در جو بهاره

اثر مصرف نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد و متابولیت های سازگاری جو بهاره در شرایط کم آبی بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1391 در شرایط گلخانه مورد مطالعه قرارگرفت. فاکتور های آزمایش شامل تنش کم‌آبی در سه سطح 35 درصد، 60 درصد و 85 درصد ظرفیت زراعی و مصرف نیتروژن در سه سطح 40، 80 و 120 کیلو گرم در هکتار کود نیتروژن (منبع اوره 46 درصد) بود. در این پژوهش طول و وزن ساقه، وزن مخصوص ساقه، شاخص برداشت، وزن 100 دانه، عملکرد دانه، میزان پرولین و قند محلول اندازه گیری شد. نتایج نشان داد زمانی که گیاه در معرض تنش کم آبی باشد، طول و وزن ساقه، وزن مخصوص ساقه، شاخص برداشت، وزن 100 دانه، عملکرد دانه به‌طور معنی داری کاهش و قند محلول و میزان پرولین به‌طور معنی داری افزایش می‌یابد. در بین تیمار های کودی بیش‌ترین عملکرد دانه و اجزای عملکرد با مصرف 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به‌دست آمد. هم‌چنین نیتروژن با تخفیف اثر تنش موجب افزایش معنی دار مقدار صفات مربوط به عملکرد و کاهش معنی دار متابولیت های سازگاری شد. نتایج همبستگی نشان داد وزن 100 دانه بالاترین همبستگی مثبت و معنی داری (944/0=r ، 1%=?) را با عملکرد دانه داشت. به عبارت دیگر کاهش ماده خشک تولیدی در تنش کمبود آب، نمو زایشی گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد. پرولین نیز کم‌ترین همبستگی را با عملکرد دانه نشان داد (875/0- =r، 5%=?). به نظر می رسد که اختصاص کربن بیش‌تر در ساختار متابولیت‌های سازگاری، هم‌چون پرولین می تواند باعث کاهش رشد شود. بنابراین سنتز بیش‌تر پرولین در اثر تنش کم آبی ممکن است یکی از عوامل کاهش عملکرد نیز باشد.