ارزیابی صفات و شاخص ‌های جوانه‌زنی موثر بر تحمل به خشکی لاین ‌های جدید کلزا

کلزا از دانه ‌های روغنی با ارزش بوده و انتخاب ارقام متحمل به تنش‌‌های محیطی جهت توسعه کشت در شرایط خشک و نیمه‌خشک مهم است. لاین ‌های جدید کلزا، واکنش متفاوتی به شدت ‌های مختلف سطوح مختلف پتانسیل اسمزی نشان می دهند بدین منظور این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال 1392 اجرا گردید. عامل رقم در نه سطح شامل karaj3، ks12، karaj1، kr18، ks7، kr4، karaj2، hw113 و hw101 و عامل تنش اسمزی در سه سطح صفر، 3- و 6- بار بود. نتایج نشان داد که سطوح پتانسیل اسمزی 3- و 6- بار به‌ترتیب سبب کاهش معنی دار 5 و 51 درصدی درصد جوانه-زنی، 59 و 93 درصدی طول ریشه چه، 66 و 97 درصدی طول ساقه چه، 60 و 80 درصدی وزن خشک ریشه چه، 50 و 19 درصدی وزن خشک ساقه چه، 55 و 89 درصدی وزن خشک گیاهچه، 54 و 85 درصدی بنیه بذر، 5 و 11 درصدی ضریب سرعت جوانه زنی، 5 و 51 درصدی درصد جوانه زنی نهایی، 5 و 51 درصدی متوسط جوانه زنی روزانه، 63 و 96 درصدی شاخص بنیه گیاهچه، در مقایسه با شاهد گردید. با توجه به مقایسه میانگین برهمکنش سطوح مختلف خشکی و لاین بیش‌ترین شاخص بنیه گیاهچه در شرایط تنش اسمزی 3- و 6- بار به‌ترتیب در لاین ‌های kr18 و hw101 مشاهده شد. مقایسه میانگین برهمکنش سطوح مختلف خشکی و لاین نشان داد سطح خشکی 6- بار و لاین hw101 بیش‌ترین طول ریشه چه، وزن خشک ریشه چه و بنیه بذر و شاخص بنیه گیاهچه را دارا بود. بنابراین لاین hw101 به‌عنوان لاین متحمل به خشکی شناسایی شد. در این آزمایش رشد طولی ساقه چه در مقایسه با رشد طولی ریشه چه بیش‌تر تحت اثر سطوح مختلف تنش خشکی قرار گرفت لذا می تواند ویژگی مناسبی برای ارزیابی تحمل به تنش خشکی باشد. مناسب ترین شاخص در شرایط سطوح مختلف تنش اسمزی و لاین، شاخص بنیه گیاهچه بود.