پاسخ های فیزیولوژیک و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی در ژنوتیپ های گندم نان تحت تنش خشکی پس از گرده افشانی

این آزمایش به منظور بررسی اثر تنش خشکی پس از گرده افشانی بر صفات زراعی، ویژگی های بیوشیمیایی و برخی از ویژگی های فیزیولوژیک انجام شد. آزمایش در محیط کشت گلدان در سال زراعی 91-1390 در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه به‌صورت آزمایش فاکتوریل و بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. در این آزمایش تنش خشکی در مرحله رشد زایشی (از مرحله گرده افشانی تا پایان دوره رشد رطوبت خاک در محدوده 30 درصد وزنی رطوبت مزرعه) مد نظر قرار گرفت و ژنوتیپ های مختلف گندم شامل پیشتاز، dn-11، سیوند و مرودشت به‌عنوان فاکتور دوم بررسی شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی پس از گرده افشانی از طریق افت وزن هزار دانه، عملکرد دانه را کاهش دادند. در شرایط تنش خشکی پس از گرده‌افشانی ژنوتیپ های مرودشت و dn-11 کم‌ترین میزان عملکرد دانه را داشتند. وقوع تنش خشکی سبب شد که محتوای پروتیین محلول به طرز چشم‌گیری کاهش یابد. فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز در شرایط تنش خشکی پس از گرده افشانی افزایش یافت. فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز در ژنوتیپ های حساس (مرودشت و dn-11) کم‌تر از ژنوتیپ های متحمل (پیشتاز و سیوند) بود. می توان نتیجه گیری نمود که در ژنوتیپ های گندم، فعال شدن سیستم دفاع آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز نقش کلیدی در افزایش تحمل به تنش خشکی داشته است.this experiment was conducted in order to investigate the effect of post anthesis drought tension on agronomical traits, biochemical characteristics and some physiological characteristics. the experiment was carried out in pot culture experiment as factorial experiment based on complete randomized blocks design in three replications in campus of agriculture and natural resources of razi university, kermanshah in 2011-12 cropping year. in this experiment, drought tension was considered at generative growth stage (from the anthesis stage until end of soil moisture growth stage, around 30 percent of field moisture) and different wheat genotypes consisted of pishtaz, dn-11, sivand and marvdasht were investigated as the second factor. the results showed that drought tension after anthesis decreased grain yield by decreasing of 1000- grain weight. under drought tension after anthesis, marvdast and dn-11 genotypes had the lowest grain yield. the occurrence of drought tension significantly decreased soluble protein content. the activity of superoxide dismutase enzyme increased after anthesis in drought tension conditions. catalase and peroxidase activity in the sensitive genotypes (marvdast and dn-11) was less than the tolerant genotypes (pishtaz and sivand). it can be concluded that activating the enzymes defense system of catalase, peroxidase and superoxide dismutase antioxidants in wheat genotypes has had a major role in increasing tolerance to drought tension.