مقایسه جذب کادمیوم در گیاه تاج‌ریزی (L. Solanum nigrum) و کرچک (Ricinus communis L.)

کادمیوم یک فلز سنگین دو ظرفیتی سمی است که می تواند به واسطه جذب در بافت‌های گیاهی به زنجیره غذایی وارد شده و یک هشدار جدی برای سلامت بشر و عملکرد اکوسیستم خواهد بود. به منظور بررسی تفاوت جذب گیاهان، تحقیقی در قالب طرح کاملا تصادفی به‌صورت فاکتوریل با دو نوع گیاه کرچک و تاج ریزی و شش غلظت کادمیوم (0، 10، 20، 50، 100، 200 میلی گرم بر کیلوگرم) در شرایط گلخانه ای انجام پذیرفت. میزان شاخص جذب کادمیوم در کرچک از 79/43 تا 48/47 و درتاج ریزی از 74/70 تا 61/64 میلی گرم در گلدان محاسبه شد. افزایش شیب غلظت در سطوح تیماری کادمیوم گیاه تاج ریزی نسبت به کرچک دارای شاخص جذب بیش‌تری بوده و مقادیر بیش‌تری کادمیوم در اندام‌های هوایی آن تجمع یافته است. گیاه کرچک با وجودیکه دارای ضریب ماده خشک حداکثر بود ولی به دلیل غلظت کم کادمیوم در اندام‌های هوایی، دارای شاخص جذب نسبتاً پایینی است. مقدار جذب در کرچک از 84/9 تا68/14 و درتاج ریزی از 34/0 تا 57/0 میلی گرم از هر گلدان محاسبه شد. محاسبات مربوط به جذب نشان داد که درگیاهان مورد مطالعه با افزایش غلظت کادمیوم جذب و تجمع در اندام هوایی (تاج ریزی) و ریشه (کرچک) بیش‌تر شد. در گیاه تاج ریزی زیست توده کم‌تر باغلظت بالای کادمیوم آن میزان می شود و جذب کادمیوم در آن (ماده خشک × غلظت) نسبت به گیاه کرچک کم‌تر است زیرا با وجود غلظت کم کادمیوم در اتدام هوایی این گیاه دارای زیست توده بالاتری می باشد که در مجموع راندمان گیاه پالایی کرچک نسبت به تاج ریزی بیش‌تر می شود. ضریب انتقال بالا در تاج ریزی را می توان به ریشه دهی و در نتیجه ترشحات ریشه ای بیش‌تر نسبت داد. به دلیل زیست توده تولیدی و قدرت جذب بالا در کرچک می تواند گیاهی مناسب در پالایش مناطق آلوده به عنصر کادمیوم باشد.