اثر گیاهان پوششی و محلول‌ پاشی سوبیتول، مانیتول و اسید سالیسیلیک‌ بر عملکرد کمی و کیفی کنجد (sesamum indicum )

استفاده از ترکیباتی از جمله اسید سالیسیلیک به‌عنوان تنظیم‌کننده‌ی رشد گیاهی که بتوانند گیاهان را در مقابل تنش‌های محیطی کمک نمایند از راهبردهای مهم و نوین در دانش کشاورزی است. همچنین امروزه، کاشت گیاهان پوششی به منظور کاهش استفاده از علف‌کش‌ها مورد توجه زیادی قرار گرفته است. بنابراین، گیاهان پوششی یکی از ابزارهای موثر در مدیریت غیرشیمیایی علف‌های هرز در کشاورزی پایدار به شمار می‌روند. بنابراین هدف از اجرای این پژوهش بررسی تاثیر محلول‌پاشی قند الکل‌ها و اسید سالیسیلیک و انواع مالچ زنده بر عملکرد کمی و کیفی کنجد بود. بر این اساس پژوهشی مزرعه­ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1400 در سوسنگرد اجرا شد. در این آزمایش، فاکتور اول محلول‌پاشی مواد ضد تنش دارای چهار سطح (سوربیتول ( غلظت 6 درصد)، مانیتول (غلظت 6 درصد) و سالیسیلیک اسید (غلظت 0.08میلی مولار) و عدم مصرف (شاهد) به‌عنوان فاکتور اول در نظر گرفته شد و فاکتور دوم شامل گیاهان پوششی شامل: لوبیا چشم بلبلی، ماش، خرفه و بدون گیاه پوششی (شاهد) بودند. نتایج نشان داد که اثر محلول‌پاشی و گیاهان پوششی و اثر متقابل آنها بر صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد در سطح یک درصد معنی­دار گردید. بیشترین مقدار صفات مورد بررسی در شرایط محلول‌پاشی با سالیسلیک اسید مشاهده گردید و در تیمار شاهد (بدون مصرف) مقدار این صفات به حداقل خود رسیدند. درمیان تیمار گیاهان پوششی ، تیمار گیاهان لوبیا و ماش بیشترین عملکرد کنجد به خود اختصاص دادند. این گیاهان از تعداد کپسول، تعداد دانه در کپسول ، وزن هزار دانه ، درصد روغن، عملکرد روغن، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و درصد پروتئین بالاتری نیز برخوردار بودند. نتایج اثر متقابل نشان داد بیشترین صفات مورد بررسی در شرایط محلول پاشی با سالیسلیک اسید به لوبیا و ماش اختصاص یافت. تیمار گیاه پوششی لوبیا و ماش همراه با سالیسلیک با توجه به کنترل علف های هرز و ایجاد تداخل کمتر باعثعملکرد بهتر گیاه کنجد گردید و می توان برای کاشت در کنار گیاه زراعی کنجد معرفی نمود.

the effect of cover plants and foliar spraying of sorbitol, mannitol and salicylic acid on the quantitative and qualitative yield of sesame (sesamum indicum)

using compounds such as salicylic acid as a plant growth regulator that can help plants against environmental stress is one of the most important and innovative strategies in agricultural science. also, today, the planting of cover plants in order to reduce the use of herbicides has received a lot of attention. therefore, cover plants are one of the effective tools in non-chemical management of weeds in sustainable agriculture. sesame with the scientific name sesamum indicum from the pedaliaceae family is one of the oldest oil seeds that mankind has known and used. therefore, the purpose of this research was to investigate the effect of foliar spraying of sugar alcohols and salicylic acid and types of living mulch on the quantitative and qualitative yield of sesame. based on this, a factorial field research was carried out in the form of a basic design of randomized complete blocks with three replications in the year 1400 in sosangerd. in this experiment, the main factor of foliar spraying of anti-stress substances with four levels (sorbitol (concentration 6%), mannitol (concentration 6%) and salicylic acid (concentration 0.08 mm) and non-use (control) was considered as the first factor. and the secondary factor of cover plants included: cowpea, mung bean, purslane and no cover plant (control). the results showed that the effect of foliar spraying and cover plants and their interaction on morphological traits, yield and yield components at the level of 1% significance dar. the highest amount of investigated traits was observed in the conditions of foliar spraying with salicylic acid, and in the control treatment (without use), the amount of these traits reached their minimum. among the investigated plants, bean and mung bean plants had the highest yield. this the plants had higher number of capsules, number of seeds per capsule, weight of 1000 seeds, oil percentage, oil yield, seed yield, biological yield and protein percentage. the results of the interaction showed that the most investigated traits were under the conditions of foliar spraying with salicylic. the acid was applied to beans and mung bean and in the conditions of foliar spraying with sorbitol and mannitol to beans.