تاثیر برخی تعدیل کننده های تنش و کود‌ها‌ی آلی بر انتقال ماده خشک و مولفه های پر شدن دانه ‌جو تحت تنش شوری

به ‌منظور بررسی اثر کود آلی و تعدیل ‌کننده های تنش (ورمی ‌کمپوست، میکوریزا، پوترسین و نانواکسید روی) بر انتقال ماده خشک و مولفه های پرشدن دانه جو (hordeum vulgare l.) تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1401 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل شوری در سه سطح (عدم اعمال شوری به عنوان شاهد، 40 و 80 میلی مولار با نمک کلرید سدیم)، کاربرد کودهای زیستی_آلی در چهار سطح (عدم کاربرد به‌عنوان شاهد، کاربرد ورمی کمپوست، میکوریزا، کاربرد توام ورمی‌کمپوست و میکوریزا)، محلول پاشی پوترسین و نانواکسیدروی در چهار سطح (محلول پاشی با آب به عنوان شاهد، محلول‌پاشی 0.4 گرم در لیتر نانواکسیدروی، 0.8 میلی مولار پوترسین، محلول‌پاشی توام روی و پوترسین) بودند. نتایج نشان داد که در بالاترین سطح شوری، کاربرد توام تعدیل ‌کننده ها ی تنش (ورمی کمپوست، میکوریزا، پوترسین و نانواکسیدروی)، انتقال مجدد ماده خشک از اندام هوایی و ساقه (به ترتیب 21.9 و 24.8 درصد) و سهم این فرآیندها در عملکرد دانه را (به‌ترتیب 64.1 و 68.4 درصد) نسبت به شرایط عدم کاربرد کود ها ی زیستی،  پوترسین و نانواکسیدروی، کاهش داد. همچنین کاربرد توام تعدیل کننده ها ی تنش در بالاترین سطح شوری، شاخص سطح برگ (79.3 درصد)، محتوای کلروفیل کل (25.7 درصد)، فتوسنتز جاری (94.4 درصد)، سهم فتوسنتز جاری در عملکرد دانه (44.9 درصد)، حداکثر وزن دانه و سرعت پرشدن دانه (به ترتیب 46.8 و 15.7 درصد) و عملکرد دانه (34.2 درصد) را نسبت به عدم کاربرد تعدیل‌کننده ها ی تنش و کود آلی در همین سطح از شوری افزایش داد. از این رو با در نظر گرفتن نتایج این آزمایش، می توان پیشنهاد نمود که کاربرد تعدیل کننده های تنش و کود آلی می تواند عملکرد دانه جو تحت تنش شوری را به واسطه بهبود فتوسنتز جاری و مولفه ها ی پرشدن دانه، افزایش دهد.

effects of some stress modulators and organic fertilizers on dry matter ‎remobilization and grain filling components of barley (hordeum vulgare ‎l.) under salinity stress

in order to evaluate the effects of organic fertilizers and stress modulators (vermicompost, mycorrhiza, putresin and nano zinc oxide) on dry matter remobilization and grain filling components of barley (hordeum vulgare l.) under salinity stress, an experimental as factorial was conducted based on randomized complete block design with three replications at the research greenhouse of university of mohaghegh ardabili during 2022. the experimental factors were included salinity at three levels (no application of salinity as control, 40 and 80 mm by nacl), application of bio-organic fertilizers in four levels (no application as control, application of vermicompost, mycorrhiza, both application of vermicompost and mycorrhiza), foliar application of putrescine and nano zinc oxide in four levels (foliar application with water as control, foliar application of nano zinc oxide 0.4 g.l-1, putrescine 0.8 mm, both  foliar application with zinc and putrescine). the results showed that in the highest salinity level, application of stress modulator (vermicompost, mycorrhizal, putrescine and nano zinc oxide) decreased dry matter remobilization from shoot and stem (21.9% and 24.8% respectively) and their contribution in grain yield (64.1% and 68.4%, respectively) in compared to the no application of biofertilizers, putrescine and zinc. also, application of stress modulator at the highest salinity level increased leaf area index (79.3%) total chlorophyll (25.7%), current photosynthesis (94.4%), contribution of current photosynthesis in grain yield (44.9%), maximum of grain weight and grain filling rate (46.8 and 15.7% respectively), and grain yield (34.2%) in compared to the no application of stress modulators and organic fertilizers at the same level of salinity. therefore, with considering of the results of this study, it can be suggested that applying of stress modulators can increase the grain yield of barley under salinity stress conditions by improving the current photosynthesis and grain filling components.