بررسی اثر زمان و مقدار محلولپاشی اسید هیومیک بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم (triticum aestivum l.) در شرایط تنش گرمای پایان فصل

به منظور بررسی اثر زمان و مقدار محلول پاشی هیومیک اسید بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در تاریخ کاشت مطلوب و دیرهنگام، این آزمایش در سالهای زراعی 97-1396 و 98-1397 بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان اهواز واقع در جنوب غربی ایران اجرا شد. کرت اصلی شامل دو تاریخ کاشت توصیه شده نیمه آذرماه و دیرهنگام نیمه بهمن ماه به منظور مصادف شدن مراحل پس از گرده‌افشانی با تنش گرمای پایان فصل بود. عامل مقدار اسیدهیومیک شامل: محلول پاشی اسیدهیومیک به مقدار یک، دو و سه لیتر در هکتار به همراه شاهد (آبپاشی) و زمان مصرف اسیدهیومیک شامل: مصرف در مرحله پنجه زنی، ساقه رفتن، ظهور برگ پرچم و گرده افشانی در گندم، به صورت فاکتوریل به عنوان عوامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد، تنش گرمای پایان فصل باعث کاهش معنی‌دار عملکرد و اجزای عملکرد دانه شد. میانگین عملکرد دانه در شرایط تنش نسبت به تاریخ کاشت بهینه در حدود 28درصد کاهش یافت. اثر مقادیر مختلف مصرف اسید هیومیک بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد دانه (8/498 گرم در مترمربع) و تعداد دانه در سنبله (4/34) از تاریخ کاشت مطلوب و کاربرد سه لیتر در هکتار اسیدهیومیک در مرحله ساقه دهی به دست آمد. در تاریخ کاشت دیر هنگام، مصرف سه لیتر اسید هیومیک در مراحل ساقه‌رفتن و  گرده افشانی بیشترین عملکرد دانه را تولید نمود که نسبت به تیمار شاهد (بدون هیومیک) در حدود 12 درصد افزایش نشان داد. افزایش عملکرد دانه در این تیمار به دلیل افزایش تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه بود. به طور کلی براساس نتایج این پژوهش، کاربرد سه لیتر در هکتار هیومیکاسید در مرحله ساقه دهی در تاریخ کاشت بهینه و دیر هنگام نظر به سهولت مصرف در مزرعه جهت کاهش اثر خسارت ناشی از تنش گرمای پایان فصل توصیه شد.

the effect of time and amounts of humic acid foliar application on wheat (triticum aestivum l.) yield and yield components in post anthesis heat stress conditions

in order to study the effect of time and amounts of humic acid foliar application on wheat yield and yield components in post anthesis heat stress conditions, this experiment was performed as a split factor in the based on a randomized complete block design in three replications during 2017-18 and 2018-19 in ahvaz city located in south-west of iran. the main plot was included heat stress (planting date) at two levels includes: optimal planting date (mid-december) and end-of-season stress (mid-february) and humic acid levels at four levels including: water spraying (control), 1, 2 and 3 liters per hectare, the time of application of humic acid on four levels including: tillering, stem trunking, flag leaf emergence and factor pollination as sub-factors. results indicated that the effect of heat stress after anthesis on grain yield and yeild components was significant. grain yeild reduction under post anthesis heat stress conoditions was 28% aproximately. the highest grain yield (498.89 g.m-2) and the number of seeds per spike (34.4) were obtained from the optimal planting date and the application of 3 liters per hectare of humic acid in the stem stage. underlate sowing date. the application of 3 liters per hectare of humic acid in the stem elongation and thesis stages show an increase of 12% copmared to control (without humin) treatment. higer grain yeild in this treatment was due to higher grain number and wieght. in general, based on the results, the application of three liters per hectare of humic acid in the stem elongation stage in both optimum and late planting date was recomended.