اثر تنش قطع آبیاری بر میزان اسیدهای چرب، گلیکوزینولات و برخی صفات زراعی ارقام کلزا (brassica napus l)

به منظور ارزیابی واکنش ارقام کلزا به قطع آبیاری آخر فصل از نظر اسیدهای چرب دانه، گلیکوزینولات و ویژگی های زراعی ارقام، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی مغان به مدت دو سال، طی سال های 98- 1396 اجرا شد. در این تحقیق دو عامل مورد بررسی قرار گرفت، آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح آبیاری معمول (شاهد) طبق نیاز گیاه و عرف منطقه، تنش کم آبیاری به صورت قطع آبیاری در مرحله خورجین‌دهی به بعد و قطع آبیاری در مرحله گل دهی به بعد و ارقام کلزا به عنوان عامل فرعی در 11 سطح شامل 003rgs، sarigol، zafar، dalgan، julius، jacomo، jerry، jerom، zabol-lo، 401hyola و 4815hyola بودند. در این بررسی عملکرد و اجزای عملکرد دانه کلزا در واکنش به تنش کم آبی حاصل از قطع آبیاری پس از گل دهی و خورجین دهی قرار نگرفتند و تنها تیمار تنش بعد از گل دهی به میزان 4.7 درصد از تعداد دانه در خورجین کاست. بیوماس نیز تنها در واکنش به اعمال تنش  2.9 درصد کاهش یافت. علی رغم نتایج فوق، ویژگی های روغن کلزا به شدت در واکنش به کم آبی قرار گرفت. میزان پالمتیک اسید در واکنش به کم آبی تا 32.6 درصد در رقم jerom کاهش یافت، در حالی که میزان اسیدهای لینولئیک، اروسیک و گلیکوزینولات ها در واکنش به  کم آبی به ترتیب تا 84.4 درصد و148.7 درصد (در رقم zafar) و 118.7 درصد (در رقم jerom) افزایش یافتند. در این بررسی بیش ترین عملکرد دانه با 2986 و 2981 کیلوگرم در هکتار در ارقام julius و rgs003 به دست آمد. در این ارقام، هر سه جزء عملکرد یعنی تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین و وزن هزار دانه در مقایسه با سایر ارقام بیش تر بودند. بین ارقام از نظر اسیدهای چرب پالمتیک، لینولنیک، لینولئیک، اولئیک و میزان گلیکوزینولات اختلاف بالایی به دست آمد. در کل، با توجه به عملکرد تولیدی و هم چنین مقادیر بالای اولئیک و لینولئیک اسید، ارقام zafarوjulius  به عنوان ارقام برتر در نظر گرفته شدند.

effect of irrigation cutting stress on fatty acids, glycosinolate and some agronomic traits in canola (brassica napus l.) cultivars

to evaluate the response of different rapeseed cultivars to cut-off irrigation at the end of season on seed fatty acids, glycosinolates and agronomic characteristics of cultivars, a split plot experiment based on randomized complete block design with three replications in moghan research center ,was conducted during 2014-2016 cropping season.experimental treatments were levels of irrigation as the main factor in three levels, normal irrigation (control) according to plant needs and local customs, low irrigation stress in the form of irrigation cutting at the plowing stage and irrigation cutting at the flowering stage and rapeseed cultivars as sub-factors in 11 levels included 003rgs, sarigol, zafar, dalgan, julius, jacomo, jerry, jerom, zabollo, 401hyola, 4815 hyola. in this study, the yield and yield components of rapeseed were not significantly affected by water stress after flowering and pods and only post-flowering stress reduced the number of seeds per pod by 4.7%. biomass also decreased to 2.9% under the influence of stress. despite the above results, the properties of rapeseed oil were strongly affected by water deficite. the amount of palmitic acid due to stress decreased to 32.6% (at jerome cultivar), while the amount of linoleic and, erosic acids and glucosinolates under stress increased to 84.4%and 148.7% (at zafar cultivar) and 118.7% (at jerome cultivar). in this study, the highest grain yield  sa2986 and 2981 kg / ha was obtained in julius and rgs003 cultivars. in these cultivars, all three components of yield as , yield of number of pods per plant, number of seeds per pod and 1000-seed weight were higher than with comparison of other cultivars.there was a high difference between cultivars for palmitic, lithinolenic, linoleic, oleic acids and glucosinolate. in general, zafar and , julius cultivars were the best cultivars due to their high  yield and oleic and linoleic acids content.