پاسخ مورفو-فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ارقام مختلف ذرت به کاربرد زئولیت تحت شرایط تنش خشکی

به منظور بررسی اثر زئولیت بر ویژگی های رویشی و اجزای عملکرد برخی ارقام ذرت تحت شرایط تنش خشکی 60 درصد ظرفیت زراعی، این آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی طی سال های 98-1397 انجام شد. فاکتورهای موردمطالعه در این آزمایش، شامل 4 سطح زئولیت (صفر، 5، 10 و 15 تن به ازای هر هکتار) و چهار رقم ذرت (سیمون، هیبرید ‌bc678، ksc703 و ksc704) بود. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، تنش خشکی سبب کاهش ارتفاع بوته و وزن تر و خشک بوته ذرت شد. کاربرد زئولیت سبب تعدیل اثر تنش خشکی گردید و در شرایط تنش خشکی، کاربرد مقادیر 10 و 15 تن بر هکتار زئولیت، سبب بهبود ویژگی های مورفولوژیک (ارتفاع بوته و وزن تر و خشک بوته)، فیزیولوژیک (کارایی مصرف آب و میزان کلروفیل)، عملکرد و صفات مرتبط با عملکرد (تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در بلال، وزن هزار دانه و عملکرد دانه) و صفات بیوشیمیایی (کربوهیدرات محلول، پرولین، پروتئین، فنل کل و فعالیت آنزیم پراکسیداز) گردید. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، کاربرد زئولیت تحت شرایط تنش خشکی، سبب تشدید افزایش میزان کربوهیدرات محلول، پرولین، پروتئین، فنل کل و فعالیت آنزیم پراکسیداز در بافت گیاه و در نتیجه تعدیل اثر تنش خشکی بر صفات مورفولوژیک و عملکرد گردید. به‌طورکلی، مقادیر 10 و 15 تن بر هکتار زئولیت مناسب ترین مقدار برای تعدیل اثر تنش خشکی در ارقام موردمطالعه ذرت بود. همچنین در بین ارقام موردمطالعه ذرت، رقم سیمون نسبت به سایر ارقام، پاسخ بهتری به کاربرد زئولیت در شرایط تنش خشکی نشان داد. به طوری که رقم سیمون از نظر تمامی صفات مورد بررسی نسبت به سایر ارقام برتری داشت.

morpho-physiological and biochemical response of different maize cultivars to zeolite application under drought stress conditions

for investigation the effect of zeolite on vegetative characteristics and yield components of some maize cultivars under drought stress conditions (60% of field capacity), this experiment was performed in factorial based on randomized complete block design during 2017-2019. factors studied in this experiment included 4 levels of zeolite (zero, 5, 10 and 15 tons per hectare) and four maize cultivars (simon, hybrid ‌bc678, ksc703 and ksc704). based on the results, in drought stress condition, height and fresh and dry weight of plants was reduced. application of zeolite moderated the effect of drought stress, so that application of 10 and 15 tons per hectare of zeolite improved morphological (plant height and fresh and dry weight of plant), physiological (water use efficiency and chlorophyll content), yield and yield components (number of seed rows per ear, number of seeds per ear, 1000-seed weight and grain yield) and biochemical traits (soluble carbohydrates, proline, protein, total phenol and peroxidase activity characteristics). based on the results, application of zeolite under drought stress conditions intensified the increase of soluble carbohydrates, proline, protein, total phenol and peroxidase activity in plant tissues and thus modulated the effect of drought stress on morphological and yield traits. in general, use of 10 and 15 tons per hectare of zeolite were the most suitable values to moderate the effect of drought stress in the studied maize cultivars. also, among the studied cultivars of maize, simon cultivar showed a better response to the application of zeolite under drought stress than other cultivars and was superior to other cultivars in terms of all studied traits.