تاثیر رژیم های کم آبیاری بر ویژگی های فتوسنتزی، مورفولوژیک و عملکردی گلرنگ (carthamus tinctorious l.) در شرایط آب و هوایی اهواز

کم آبیاری یک راهبرد مدیریت آب است که کاربرد آب را تا مراحل رشد حساس به خشکی کاهش می دهد. به‌ منظور بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری بر ویژگی های فتوسنتزی، مورفولوژیک و عملکردی دو رقم گلرنگ زراعی، آزمایشی مزرعه ای به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 97- 1396 در مزرعه آزمایشی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. چهار سطح رژیم کم آبیاری شامل: شاهد (آبیاری در 80 درصد ظرفیت زراعی)، کم آبیاری ملایم (آبیاری در 60-80-80-40 درصد ظرفیت زراعی)، کم آبیاری متوسط (آبیاری در 60-60-60-60 درصد ظرفیت زراعی) و کم آبیاری شدید (آبیاری در 40-60-60-40 درصد ظرفیت زراعی) در کرت‌های اصلی و دو رقم گلرنگ زراعی پدیده و گلدشت در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. رژیم های آبیاری با توجه به رسیدن میزان رطوبت خاک به مقادیردرصد  ظرفیت زراعی مورد اشاره به ترتیب در مراحل رشد سریع ساقه، آغاز تکمه دهی، آغاز گلدهی و آغاز پر شدن دانه اعمال شد. بین ارقام تفاوت معنی‌داری از نظر صفات مورد مطالعه وجود داشت و رژیم های کم آبیاری به طور متفاوتی باعث کاهش معنی دار هدایت روزنه ای، سرعت فتوسنتز، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، قطر طبق، ارتفاع اولین شاخه فرعی، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی در بوته، عملکرد زیست توده، شاخص برداشت و عملکرد دانه و روغن شد. رژیم های کم آبیاری ملایم، متوسط و شدید منجر به کاهش معنی‌دار عملکرد دانه در هر دو رقم به ترتیب به میزان 26، 39 و 63 درصد در مقایسه با رژیم آبیاری مطلوب شد. مقادیر این کاهش برای عملکرد روغن به ترتیب برابر با 31، 42 و 63 درصد بود. رقم گلدشت در مقایسه با رقم پدیده به دلیل عملکرد دانه بالاتر دارای مقادیر عملکرد روغن بالاتری بود. اعمال رژیم کم آبیاری متوسط با توجه به کاهش 20 درصدی مصرف آب در مراحل مختلف رشدی گیاه در مقایسه با آبیاری مطلوب به عنوان راهبرد مناسب کاهش مصرف آب با حفظ عملکرد قابل قبول و کشت رقم گلدشت در این منطقه تعیین شد.

effect of deficit irrigation regimes on photosynthetic, morpho-physiological and yield traits of safflower (carthamus tinctorious l.) in ahvaz climate condition

deficit irrigation is a water management strategy that reduces water use to the drought sensitive growth stages. in order to study of different deficit irrigation regimes on photosynthetic, morpho-physiological and yield traits of two safflower cultivars, a field experiment was carried out in a split plot arrangement in randomized complete block design with three replications in the research farm of shahid chamran university of ahvaz in 2017-2018. main plots consisted of four irrigation regimes including; control (irrigation treatments: 80%, 80%, 80%, and 80% of field capacity), mild deficit irrigation (irrigation treatments: 60%, 80%, 80%, and 40% of field capacity),  moderate deficit irrigation (irrigation treatments: 60%, 60%, 60%, and 60% of field capacity) and severe deficit irrigation (irrigation treatments: 40%, 60%, 60%, and 60% of field capacity), and sub plots consisted of two safflower cultivars including; padideh and goldasht. deficit irrigation treatments were applied at stem elongation, branching, flowering, and grain-filling stages. there was a significant difference between cultivars in terms of most traits and irrigation regimes differently caused a significant reduction in stomatal conductance, photosynthetic rate, number of head per plant, number of grain per head, number of grain per plant, 1000 grain weight, head diameter, height of first secondary branch, plant height, number of secondary branch per plant, biomass yield, harvest index, and grain and oil yield. the grain yield of the both cultivars significantly reduced under mild, moderate and severe water-deficit stresses by 26, 39 and 63%, respectively, relative to the control. the reductions were 31, 43 and 63%, respectively, compared to the control in oil yield. goldasht showed higher oil yied due to it’s higher grain yield compared to padideh. totally, moderate deficit regime as a suitable strategy  of water management to reduce water use and goldasht cultivar cultivation is defined in this area.