اثر نیتروژن استارتر و محلول‌‎‌‎پاشی با متانول بر گره‌زایی و عملکرد کمی و کیفی سویا (‌l.‎‌ ‌glycine max‌) ‌در منطقه مغان

به منظور ارزیابی تاثیر نیتروژن استارتر و محلول پاشی با متانول بر گره زایی، مولفه های پرشدن دانه و عملکرد کمی و کیفی سویا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ایی در پارس آباد مغان استان اردبیل در سال 1401 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی کاربرد متانول در سه سطح )محلول پاشی با آب به عنوان شاهد، کاربرد 15 و 30 درصد حجمی) و سه سطح نیتروژن استارتر (عدم استفاده به عنوان شاهد، کاربرد 25 و 50 کیلوگرم نیتروژن استارتر در هکتار از منبع اوره) شامل می شدند. کاربرد مقادیر بالایی از نیتروژن استارتر (50 کیلوگرم در هکتار) تعداد گره در بوته (139 درصد)، تعداد نیام در بوته (37 درصد)، شاخص برداشت (9 درصد)، طول دوره پر شدن دانه (8 درصد) و محتوای اسیدهای چرب اولئیک، لینولئیک و لینولنیک را به ترتیب 7/14، 3/16 و 6/20 درصد در مقایسه با عدم کاربرد نیتروژن استارتر افزایش داد. هر چند که اختلاف آماری معنی داری در محتوای اسیدهای چرب غیر اشباع بین مقادیر 25 تا 50 کیلوگرم نیتروژن استارتر وجود نداشت. محلول پاشی 30 درصد حجمی متانول تعداد گره در بوته (2/15  درصد)، تعداد نیام در بوته (47 درصد)، شاخص برداشت (12 درصد) و طول دوره پرشدن دانه (پنج درصد) را در مقایسه با عدم کاربرد متانول افزایش داد. همچنین کاربرد مقادیر بالایی از نیتروژن استارتر و متانول، وزن خشک گره در بوته (2/26 درصد)، ارتفاع بوته (6/54 درصد)، تعداد دانه در بوته (109 درصد)، حداکثر وزن دانه (3/45 درصد)، سرعت پرشدن دانه (1/14 درصد)، دوره موثر پر شدن دانه (28 درصد) و عملکرد دانه (61 درصد) را در مقایسه با عدم کاربرد نیتروژن استارتر و متانول افزایش داد. در این بررسی به نظر میرسد کاربرد 50 کیلوگرم نیتروژن استارتر و محلول پاشی 30 درصد حجمی متانول برای بهبود گره زایی، عملکرد دانه و اسیدهای چرب غیر اشباع میتوان پیشنهاد نمود.

effects of starter nitrogen and foliar‌ ‌application with methanol on nodulation ‎and quantitative and qualitative yield of soybean (glycine max l.) in ‎moghan region‌ ‌‎ ‎

in order to study the effects of starter nitrogen and foliar application with methanol on nodulation, grain filling components and quantitative and qualitative yield of soybean (glycine max l.), an experiment was carried out as factorial based on randomized complete block design with three replications at the farm at parsabad of mogan from ardabil province in 2022. factors experimental were included application of methanol at three levels (foliar application with water as control, application 15 and 30 volume percent) and three levels of starter nitrogen (no application as control, application of 25 and 50 kg/ha) by urea. the highest rate of nitrogen application (50 kg/ha) increased the number of nodules per plant (139%), number of pod per plant (37%), harvest index (9%), grain filling period (8%), oleic acid, linoleic acid and linolenic acid (14.7, 16.3 and 20.6% respectively) in comparison with no application of starter nitrogen. hovewer, there were no significant difference in oleic acid, linoleic acid and linolenic acid between 25 and 50 kg/ha starter nitrogen. foliar application of 30 volume percent of methanol increased the number of nodules per plant (15.2%), number of pod per plant (47%), harvest index (12%) and grain filling period (5%) in comparison no foliar application of methanol. also, the highest rate of starter nitrogen and methanol application increased dry weight of nodules per plant (26.2%), plant height (54.2%), number of grain per pod (109%), maximum of grain weight (45.3%), grain filling rate (14.1%), effective grain filling period (28%) and grain yield (61%) in comparison no application of starter nitrogen and methanol. in this study, it seems that application of 50 kg/ha starter nitrogen and foliar application of 30 volume percent of methanol can be suggested for improve of nodulation, grain yield and unsaturated fatty acids.