اثر آرایش کاشت بر برخی صفات کمی و کیفی مرتبط با عملکرد غده و کارایی مصرف آب ارقام سیب‌زمینی (solanum tuberosum) در منطقه اردبیل

زراعت سیب زمینی نقش تعیین کننده ای در اقتصاد استان اردبیل دارد و اساس تغییرات اقتصادی و حتی معیشتی مردم متاثر از تولید و عرضه این محصول استراتژیک بوده و به نوعی در جریان زندگی اقتصادی مردم دخالت دارد. این تحقیق با هدف افزایش بهره وری آب و عملکرد غده سیب زمینی با انتخاب آرایش کاشت مناسب برای منطقه اردبیل طی سال های 97-1396 اجرا شد. در این آزمایش دو فاکتور شامل (آرایش کاشت و ارقام سیب زمینی) هر کدام در چهارسطح (دو ردیف با عرض کاشت 150 سانتی متر با دو نوار تیپ در دو پشته، سه ردیف با عرض کاشت 150 سانتی متر با دو نوار تیپ در روی یک پشته، چهار ردیف با عرض کاشت 150 سانتی متر در روی دو پشته و در هر پشته دو ردیف و روش مرسوم یعنی یک نوار تیپ و دو ردیف با عرض کاشت 150 سانتی متر با آبیاری غرقابی) و ارقام سیب زمینی به نام های (آگریا، میلوا، جلی و بانبا) با طبقه بذری گواهی شده بر اساس آزمایش اسپیلت بلوک بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. بر اساس نتایج به دست آمده آرایش کاشت بر ارتفاع بوته، تعداد ساقه اصلی در بوته، تعداد غده در بوته، عملکرد غده، کارایی مصرف آب، درصد نیتروژن کل، ویتامین ث و قندهای احیایی غده معنی دار شد. حداکثر عملکرد غده و کارایی مصرف آب مربوط به ارقام میلوا و جلی با آرایش کاشت چهار ردیف با فاصله عرض کاشت 150 سانتی متر در روی دو پشته و در هر پشته دو ردیف و یک نوار تیپ، به ترتیب 75.80 و72.32 تن در هکتار و 10.13 و 9.66 کیلوگرم بر متر مکعب حاصل شد، به طوری که عملکرد غده این دو رقم نسبت به روش مرسوم کشت به ترتیب 49 و 41.85 تن در هکتار و کارایی مصرف آب 8.25 و 7.52 کیلوگرم بر متر مکعب افزایش نشان داد. بر اساس نتایج تجزیه به عامل ها، صفات ارتفاع بوته، تعداد ساقه اصلی در بوته، عملکرد غده و کارایی مصرف آب در آرایش کشت چهار ردیف با فاصله عرض کاشت 150 سانتی متر در رقم میلوا دارای بیشترین مقدار بودند. باتوجه به افزایش قابل توجه عملکرد وکاهش مصرف آب درآرایش کاشت چهار ردیف با فاصله عرض کاشت 150 سانتی متر در روی دو پشته و در هر پشته دو ردیف و یک نوار تیپ، این الگوی کشت برای منطقه اردبیل و مناطق هم اقلیم قابل توصیه است.

effect of planting pattern on some quantitative and qualitative traits related to tuber yield and water use efficiency of potato cultivars (solanum tuberosum) in ardabil region

potato cultivation has a decisive role in the economy of ardabil province and the basis of economic changes and even people’s livelihood is affected by the production and supply of this strategic product and is somehow involved in the economic life of the people. the aim of the present research was to increase water use efficiency and potato tuber yield by choosing an appropriate planting pattern in ardabil region during 2017-2018. in the present experiment two factors including(planting pattern and potato cultivars) each at four levels (two rows with a planting width of 150 centimeters with two type strips on two stacks, three rows with a planting width of 150 centimeters with two type strips on one stack, four rows with a planting width of 150 centimeters on two stacks and two rows on each stack and the conventional method is a type tape and two rows with a planting width of 150 centimeters with flood irrigation) and the potato cultivars named (agria, milwa, jeli and banba) with certified seed class based on split block experiment based on randomized complete blocks design in three replications were performed. based on the obtained results, planting pattern on plant height, number of main stems per plant, number of tubers per plant, tuber yield, water use efficiency, percentage of total nitrogen, vitamin c and regenerative sugars of tubers were significant. maximum tuber yield and water use efficiency related to milva and jeli cultivars with four-row planting pattern with 150 centimeters planting distance spaced on two stacks and in each stack two rows and one type strip, respectively, 75.80 and 72.32 tons per hectare and 10.13 and 9.66 kilogram per cubic meter was obtained. so that the tuber yield of these two cultivars increased by 49 and 41.85 tons per hectare and water use efficiency of 8.25 and 7.52 kilogram per cubic meter, respectively, compared to the conventional cultivation method. based on the results of factor analysis, the traits plant height, number of main stems per plant, tuber yield and water use efficiency in four-row planting pattern with a planting width of 150 centimeters in milwa cultivar had the highest values.