اثر پیش‌تیمار اسمزی و آب بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم برنج (oryza sativa l.) در بستر خشک در شرایط آب و هوایی مازندران

تکنیک پرایمینگ (پیش‌تیمار) بذر یکی از روش‌های موثر در استقرار سریع و بهبود ویژگی زایشی برنج در شرایط کشت مستقیم است. به منظور بررسی اثر پیش تیمار اسمزی و آب (اسموپرایمینگ و هیدروپرایمینگ) در بهبود عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم برنج آزمایشی در بهار سال 1398 در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل دو رقم برنج طارم و شیرودی و پیش‌تیمار در پنج سطح شامل پیش تیمار با آب (24 ساعت)، کلرید کلسیم (پتانسیل اسمزی 1.25- مگاپاسکال در 24 ساعت)، کلرید پتاسیم (پتانسیل اسمزی 1.25- مگاپاسکال در 24 ساعت)، اسید اسکوربات (10 میلی گرم در یک لیتر آب به‌مدت 24 ساعت) و شاهد (عدم پیش‌تیمار) بود. نتایج اثر رقم نشان داد درصد سبز شدن با 88 و 78 و سرعت سبز شدن با 0.2 و 0.15 در روز به ترتیب در ارقام شیرودی و طارم به دست آمد. هم چنین اثر پیش تیمار بر سرعت سبز شدن در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود، به‌طوری که بالاترین سرعت سبز شدن در پیش تیمار با کلرید کلسیم، کلرید پتاسیم و آب به‌دست آمد که به ترتیب 50، 36 و 29 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داشت. بیش ترین ارتفاع بوته برنج در رقم شیرودی تحت پیش‌تیمار با کلرید کلسیم، کلرید پتاسیم و آب به‌ترتیب با 107، 104 و 103 سانتی متر به دست آمد. نتایج نشان داد که مقدار شاخص کلروفیل لایه های مختلف پوشش گیاهی در کلیه تیمارهای پیش تیمار در رقم شیرودی بالاتر از رقم طارم بود. بالاترین عملکرد دانه و بیولوژیک بالاتری به ترتیب با 5513 و 13223 کیلوگرم در هکتار در رقم شیرودی به دست آمد. پیش تیمار با کلرید کلسیم، کلرید پتاسیم، آسکوربات و آب به‌ترتیب 19، 14، 10 و 14 درصد نسبت به تیمار شاهد سبب افزایش عملکرد دانه گردید. به طورکلی نتایج نشان داد پیش تیمار با کلرید کلسیم و کلرید پتاسیم موجب بهبود کارکرد بذر و در نتیجه افزایش عملکرد در شرایط کشت مستقیم برنج می‌شود.

effect of osmotic and water priming on yield and yield components of two rice cultivars (oryza sativa l.) in dry bed in mazandaran climatic conditions

seed priming technique (pretreatment)is one of the effective methods in rapid establishment and improvement of reproductive characteristic of rice under direct cultivation conditions. in order to investigate the effect of osmotic and water priming (osmopriming and hydropriming) on yield and yield components improvement of two rice cultivars, a factorial experiment was conducted in the research farm of sari university of agricultural sciences and natural resources in a randomized complete blocks design with three replications in spring 2019. experimental factors included two tarom and shiroudi cultivars and priming at five levels including hydropriming (24 hours), calcium chloride (osmotic potential of 1/25-mega pascal in 24 hours), potassium chloride (osmotic potential of 1/25-mega pascal in 24 hours), ascorbate acid (10 milligram per one liter water in 24 hours) and control (no priming). the results of the cultivar effect showed that the percentage of emergence with 88 and 78 and the rate of emergence with 0.2 and 0.15 per day were obtained in shiroodi and tarom cultivars, respectively. also, the effect of priming on emergence rate was significant at one percent probability; so that the highest germination rate was obtained in priming with calcium chloride, potassium chloride and water, which increased by 50, 36 and 29 percent, respectively, compared to the control treatment. the highest rice plant height was obtained in shiroudi cultivar under priming with calcium chloride, potassium chloride and water with 107, 104 and 103 centimeters, respectively. the results showed that the amount of chlorophyll index of different vegetation layers in all treatments of priming in shiroodi cultivar was higher than tarom cultivar. the highest grain and higher biological yields were obtained with 5513 and 13223 kilogram per hectare in shiroodi cultivar, respectively. priming with calcium chloride, potassium chloride, ascorbate and water increased grain yield by 19, 14, 10 and 14 percent, respectively, compared to the control treatment.